Defne Sabunu Nedir, Nasıl Yapılır?
Defne, defnegiller ailesinin Laurus isimli türünü oluşturan, her zaman yeşil renkli ağaç ya da ağaççık görünümünde bir bitkidir. Azor defnesi, Akdeniz defnesi ve Kanarya adaları defnesi olmak üzere üç ana türü bilinmektedir. Türkiye'de en çok görülen tür, Yunanistan ve İspanya'da da bulunan Akdeniz defnesidir.
Defne, sağlık ve güzellik simgelerinden biri olarak görülür. Ülkemizde, Hatay'ın en önemli simgelerinden birisi olarak bilinir. Hatay'da "Defne" isimli ilçede defne sabunu üretimi yapılır. Defne bitkisinin meyveleri sonbahar mevsiminde toplanır ve bu meyvelerden defne yağı elde edilir. Defne yağından ise, Hatay ve çevresinin en kıymetli ürünlerinden biri olan defne sabunu yapılır. Tıbbi ilaçların yapımında ve cilt bakımı ürünlerinin içinde de kullanılan defne, mucizevi nitelikleri sayesinde hem Hataylılar hem de tüm Türkiye için önemli bir yere sahiptir. Güneş tanrısı Apollon'dan kaçan peri Daphne'nin defneye dönüşmesi nedeniyle mitolojide de yeri olan defne ağacı, antiseptik özellikte olması sebebiyle sağlık açısından da mühimdir.
Hataylılar defne sabununa "gar" ismini vermiştir. Neredeyse tüm Hatay halkı bu sabunu evinde bulundurur ve sıkça kullanır. Bilhassa sonbahar aylarında, Hatay'ın dar, nostaljik ara sokaklarında defne sabunu yapan ustalar dolaşır. Bu kişiler, mahalle mahalle, sokak sokak dolaşıp sabun isteyen ailelere sabun üretirler. Evlerin bahçesine yerleştirdikleri bir kazanın için büyük tahta kaşıklarla sabun yapıp, yanlarında getirdikleri kalıplara dökerler. Sonra bu sabunlar dinlenmeye alınıp kurutulur. Hatay'da bu sabun yapımı süreci adeta bir ritüeldir. Her aile, ya kendi sabununu kendi yapar ya da bahsettiğimiz seferi sabun ustalarından yardım alır. Eğer bunları da yapamazlarsa, çarşı ve pazarda satılan sabunlardan satın alırlar.
Sabunlar genellikle senelik ihtiyaçlar doğrultusunda yapılıp alınır. Yeşil rengin tonlarını gördüğümüz bu defne sabunları, genelde kareye benzer şekilde kesilir ve kağıtlara sarılıp kutuların içinde bekletilir. Defne ağacıyla zeytinyağının rengini alan defne sabunları, içeriğine eklenen diğer malzemelere göre de renk ve koku alır. Çok yoğun bir biçimde defne ağacı kokan defne sabunları, kokularını salsınlar diye, aynen kuru lavanta çiçeği gibi temiz çamaşırların arasına da konur. Hoş rayihası, sıvılarla teması sonrası daha da fazla ortaya çıkan defne sabunu, Akdeniz bölgesinin ve bu bölgeye ait kültürün en önemli unsurlarından ve aynı zamanda kozmetik ürünlerindendir.
Defne sabunu genellikle hiçbir kimyasal ya da hayvansal madde kullanılmadan, katkısız ve saf bir şekilde yapılır. Üretiminde, tamamen defne meyvelerinden elde edilen defne yağı ve zeytinyağı kullanılır. Zahmetli bir süreci olan defne sabunu yapımında, sabunun kalitesini belirleyen kullanılan defne yağının miktarıdır. Ne kadar bol defne yağı varsa, sabun o kadar iyi demektir.
Defne meyvesi, kırmızı ve bordo renkli üzümlere benzer. Toplanır toplanmaz, büyük kazanlar içinde suyunu iyice çekinceye dek kaynatılan defne meyveleri, telli tokmaklar yardımıyla çekirdekleri kabuklarından ayrılana dek dövülür. Ardından, üzerlerine su eklenir. Bu karışım 100 derece kaynatıldıktan sonra, defne meyvelerinin yağı suyun üzerine çıkmaya başlar. İşte bu yağ, defne sabunu yapımında ve de kozmetik ürünlerde kullanılan defne yağıdır.
Defne sabunu sırasında kullanılan bir diğer malzeme de sabuncu sodası adı verilen, yağın katılaşıp sabun formuna ulaşmasına yardım eden malzemedir. Defne sabunu yapımının önemli bir sırrı, kullanılan suyun temiz olma gerekliliğidir. Suyun temizliği hem sağlık açısından hem de sabunun rengi ile görünümü için mühimdir. Temiz su, zararlı maddeleri alırken, kullanılan diğer maddeler de sabunun katı bir forma gelmesini sağlar.
Bir sonraki aşama, kazandaki sıcak suya defne yağının ilave edilmesidir. Ardından da, bir miktar zeytinyağı konur. Zeytinyağı hem karışımın kalitesi için hem de cildi yumuşattığı için önemli bir malzemedir. Sonrasında, adına kostik denen madde (sodyum hidroksit) suya eklenir. Üretim elle yapıldığından oldukça özenli şekilde devam eder. Kostik maddesi eğer kaynama sürerken kazan karıştırılmazsa suyun taşmasına sebebiyet verir. Bu sebeple, karışımı sürekli olarak karıştırmak lazımdır. Fabrikasyon üretim esnasında kurutma işlemi hızlıca gerçekleşebilirken, elle üretimde bu sürenin çok uzun tutulması büyük önem taşır. Bu sayede, sabun daha uzun vakitlerde ancak çok daha sağlıklı bir biçimde sert forma ulaşır. 20 ile 30 dakika arası bir sürede sabun için hazırlanan karışım yavaş yavaş kıvama gelmeye başlar. Karışım kazandan alınır ve hiç vakit harcanmadan kalıplara dökülür. Eğer hava normal durumdaysa, karışımın kalıpların içerisinde bir gün beklemesi gerekir. Kuruyan karışım belli ölçülerde, genellikle de kare formda kesilir. Sonrasında, kuruması için serilir.
Kuru defne sabunun rayihası, suyla temas eder etmez meydana çıkar. Bu ilk temasa, bembeyaz bir köpük de eşlik eder. İşte bu şekilde zahmetli adımlarla üretilen defne sabunu, sağlık ve güzelliğin sırlarından biridir.
Hakiki Defne Sabunu Nasıl Anlaşılır?
Son yıllarda, bazı üreticiler, içinde defne yağı bulunmayan, içeriği de tamamen kimyasal olan sabunları "defne sabunu" adıyla piyasa sürmekte. Bu sahte defne sabunlarını anlamanın en kolay yolu, fiyatı. Çünkü, gerçek olmayan sabunlar, orijinallerine göre çok daha ucuz. Bu nedenle, düşük fiyatlı defne sabunuyla karşılaştığınızda sahte olabileceklerini aklınızdan çıkarmayın.
Defne sabununun hakiki olup olmadığını anlamanın bir diğer yolu ise kokusuna bakmak. Çünkü, gerçek defne sabunu çok keskin bir kokuya sahip. Ayrıca, bu koku içinde defne bitkisi ve zeytinyağı haricinde başka bir nota olmamalı.
Defne Sabunu Nerelerden Temin Edilebilir?
Defne sabunu, Hatay ilinden satın alınabildiği gibi bu ilden dağıtım yapan online alışveriş sitelerinden de edinilebilir. Ayrıca, Akçay, Altınoluk gibi yazlık beldelerde de bulunur. Bulunduğunuz ilin aktarlarından da defne sabununu bulabilirsiniz. Ancak, sabunun hakiki ve organik defne sabunu olduğundan emin olmadan satın almayın.
Defne Sabununun Faydaları
Hatay'ın en önemli turistik ürünü olan defne sabunu, hem yurtiçinden hem de yurtdışından büyük ilgi görmekte. Bunun sebebi, defne sabununun doğal ve organik olarak üretilmesi ile önemli bir sağlık ve güzellik kaynağı olması. İşte defne sabununun faydaları:
Defne sabununun saçlara özel faydaları:
- Antiseptik ve hücre yenileyici nitelikleri sayesinde, deri ve saçtaki mikropları öldürür. Birçok deri hastalığının da önüne geçer. Derideki mikrop kökenli hastalıkları başlamadan bitirir.
- Saç dökülmelerinin önüne geçer. Kırılmasını da önler.
- Saçlardaki kepeklerin ortadan kalkmasına yardım eder. Yeni kepek oluşumunu engeller.
- Saçlar için iyi bir temizleyici ve arındırıcıdır.
- Saçları doğal bir şekilde güçlendirir.
- Saçları besler, yumuşatır ve ona parlaklık verir.
- Saçların su ve yağ dengesini düzenler. Özellikle, çok yağlı saçların daha sağlıklı olmasına yardım eder.
- Kuru saçları nemlendirmeye yardım eder.
- Sıradan bir sabunun verdiği kurutma ve keçe yapma etkilerini asla göstermez.
- Saçların elektriklenmesinin önüne geçerek rahat ve kolay şekilde şekil almasına yardım eder.
- Saça hacim verir, gürleşerek dolgun görünmesine yardım eder.
- Saçların sağlıklı bir şekilde uzamasına yardım eder.
- Bu etkilerin aktif olması için, defne sabununu sürekli ve sık bir şekilde kullanmak gerekir.
Defne sabununun cilde özel faydaları:
- Vücut temizliğinde oldukça etkilidir.
- Kuru ciltleri nemlendirir.
- Cildin çatlamasının önüne geçer ve onu pürüzsüz bir görünüme kavuşturur.
- Cilt için peeling etkisi gösterir. Gözenekleri açmaya yardımcıdır, bu etkisiyle vücudun rahat şekilde nefes almasına olanak tanır.
- Ciltte siyah nokta oluşumunu engeller.
- Ciltte sivilce ve akne oluşumunun önüne geçer. Ergenlik sivilcelerini ve yağlanmaya bağlı tüm sivilceleri geçirir. Mevcut sivilceleri kurutur, yeniden oluşmalarını da engeller.
- Egzama, sedef ve mantar gibi cilt hastalıklarının iyileşmesine ve tüm vücut parazitlerinden arınmaya yardımcı olur. Özellikle, nemi ve sıcağı seven mantara çok iyi gelir.
- Vücuttaki kaşıntıları ve kızarıklıkları alır ve yaraları iyileştirir.
- Derideki tahrişleri de yok eder.
- Cilt lekelerinin ortadan kaybolmasına yardım eder.
- Bacaklardaki varislerin gözle görülür biçimde azaltır.
- Kokusu sayesinde insanları rahatlatır.
- Bebeklerde pişik olmasının önüne geçer.
- Erkekler için tıraş jeli ya da köpüğü yerine kullanılabilir. Islak cilde sürüldüğünde tıraş jeli ya da tıraş köpüğüne göre çok daha etkilidir. Cildi daha çok yumuşatır.
- Bu etkilerin aktif olması için, defne sabununu sürekli ve sık bir şekilde kullanmak gerekir.
Defne Sabununun Kullanımı
- Defne sabunu hem saçlar, hem cilt hem de kıyafetlerin temiz kokması için kullanılabilir. Ayrıca, kokusu ve içeriği sayesinde bulunduğu yerden haşereleri de uzak tutar.
- Saç için kullanılacaksa, bolca köpürtülüp saç diplerine masaj yapılarak uygulanmalıdır. Uygulama sırasında saç derisi hafifçe kaşınmalıdır. Düzenli bir şekilde kullanılırsa saçlar için saydığımız tüm faydalar açığa çıkacaktır.
DEFNE SABUNUNUN FAYDALARIYLA İLGİLİ ÖNEMLİ BİR HATIRLATMA:
Defne sabununun, saçlarınızı başta sertleştirdiğini hissedebilirsiniz. Bunun nedeni, uzun senelerdir kullandığınız kimyasal içerikli saç temizlik ve bakım ürünlerinden sonra ilk kez farklı bir ürün kullanmanızdır. Saçlarınız, siz defne sabunu kullanmaya başladıktan sonra, yeni bir ürüne adapte olma sürecine girer. Birkaç kullanımdan sonra, eğer hakiki defne sabunu kullandıysanız, saçlarınız sabuna alışır ve tüm faydalar birer birer etkisini gösterir.
ÖNEMLİ:
- Faydalarında yararlanabilmek için hakiki, doğal ve tamamen katkısız olanın defne sabununu almaya özen gösterin.
- Gözünüzden ve göz çevrenizden uzak tutun. Gözlerle temas etmesi durumunda göz yakıcı etki gösterdiği için kullanım sırasında çok dikkatli olun.
- Defne bitkisine ya da zeytinyağına alerjisi olanların kullanmaması gerekir. Bu sabunu kullandıktan sonra cildinizde bir alerjik reaksiyonun geliştiğini görürseniz, defne sabununu kullanmayı derhal bırakın ve bir cilt doktoruna başvurun.
- Bir hastalık nedeniyle ilaç kullanıyorsanız ya da bir cilt rahatsızlığınız varsa defne sabununu kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
- Çok sık ve aşırı miktarda kullanmayın. Cildinizi tahriş edebilir.
- Oda sıcaklığında ve kuru yerde muhafaza etmeye dikkat edin.