Diğer fıstık çeşitlerinden daha pahalı olmasıyla bilinen kaju, bir tropikal iklim bitkisidir. Sakız ağacıgiller familyasından olan bitkinin en yoğun bulunduğu bölge, Ekvator çevresidir. Tuzlu ve tatlımsı lezzeti olan kaju, deneyen herkesin çok sevdiği ‘faydalı’ bir atıştırmalıktır.
Kajunun Tarihteki Yolculuğu
Kaju, Brezilya’da yetişen yerel bir bitki olarak, 16. yüzyılın başlarında ilk kez Portekizliler tarafından keşfedildi. O dönemler, Brezilya Portekizliler tarafından istila edilmekteydi. Yıllar sonra tüm dünyada üne kavuşacak olan kaju ağacının başka coğrafyalara taşınması da bu döneme rastlar.
Diğer meyve ağaçları gibi çiçekler açarak meyve veren kaju ağacı, Brezilya’da doğal olarak yetişmektedir. Fakat kaju tohumlarını, Brezilya’dan Batı Afrika topraklarına taşıyan Portekizli denizciler, kajuya orada yeni bir üretim alanı sağlamışlardır. O bölgeye ilk yerleşen Portekizliler kaju ağacı ekimi ve yetiştirilmesiyle ilgilenmeye başlamışlardır. Kaju ağacının yağışlı ve nemli iklim sevmesi sebebiyle Batı Afrika topraklarına uyum sağlaması kolay olmuştur. Ekvatordan sonra Batı Afrika’da yetişmeye başlayan bitki sırayla; Gabon, Angola, Namibya ve arkasından daha doğu tarafa; Mozambik, Kenya ve Tanzanya’ya yayılmıştır.
Ayrıca kaju Brezilya ve Afrika dışında; Hindistan’da da verimli bir şekilde meyve verebilmektedir. Hatta dünyanın en çok kaju ticaretinin yapıldığı yer de burasıdır. Bazı yerlerde kajunun “Hint fıstığı” diye bilinmesi de bu yüzdendir. Günümüzde en büyük kaju üreticisi ve ihracatçısı Hindistan’da bulunan Kerala Kaju Birliği’dir. Daha sonra sırasıyla Brezilya ve Afrika’da kaju üretimi ve ihracatı dünyanın en çok yapılan yerleridir. Dünyanın en büyük kaju ağacı ise Brezilya’da Parnamirim şehrinde bulunmaktadır.
Kaju fıstığının diğer fıstıklardan daha pahalı olmasının nedeni de, her iklimde yetişememesidir. Her coğrafyanın kaju hasat zamanı farklıdır. Hindistan’da hasat zamanı Mayıs ayında, Brezilya’da ise Ekim ayında yapılmaktadır.
Kajunun meyvesinin ekonomik değeri zayıftır çünkü hızlı çürür. Kaju elmaları toplandıktan sonra çekirdeklerinden ayrılır ve kavrularak yenir. Kaju fıstığı da bu meyvenin çekirdek kısmıdır. Her elmanın yalnızca bir çekirdeği vardır. Bu da kaju fıstığının pahalı olmasının diğer nedenidir.
Elbette kajunun ticari değerinin büyük olmasının bir nedeni lezzeti fakat önemli bir nedeni de çeşitli faydalarıdır.
Kajunun Faydaları
Kaju sağlıklı yağlardan, proteinden, vitamin ve minerallardan yana oldukça zengin bir meyve tohumudur. Düzenli kaju tüketenlerde bazı sağlık sorunlarına karşı ilerleme kaydedilmiştir.
Kajunun Kanser Üzerindeki Etkisi
Kanserle savaşan yiyecekler arasında geçen kaju, içeriğindeki flavonollar sayesinde kanser hücrelerinin büyümesini engelliyor ve tümörleri etkisiz hale getiriyor. Ayrıca yapısında bulunan bakır sebebiyle özellikle kolon kanserine karşı oldukça etkili olduğu söyleniyor. Bazı araştırmalar günde 12 adet kaju fıstığı yemenin kanserle mücadelede fark yarattığını ortaya koydu.
Kemikleri Güçlendirir
Kaju yüksek oranda fosfor içerdiğinden kemik ve diş sağlığı için müthiş bir besindir. Fosfor, diş ve kemiklerin temel bileşeni olduğu gibi vücudun asit-baz dengesinin sağlanmasında önemli bir faktördür. Ayrıca doğal bir kalsiyum deposudur. Özellikle büyüme çağındaki çocuklar için çok faydalıdır. Kajuda bolca bulunan bakır da kollajen ve elastinin birleştirilmesinde, yani kemiklerin eklemlerin ihtiyacı olan temel maddelerin oluşturulmasında gereklidir. İçeriğindeki mangezyum oranı yine kemik gelişimi açısından oldukça önemlidir. Magnezyumun bir kısmı kemiklerin fiziksel şeklini vermeye yardım ederken bir kısmı da vücuda magnezyum kaynağı olarak kemiklerin yüzeyinde toplanır.
Regl Sancılarına Birebir
Yapısındaki magnezyum minerali sayesinde adet dönemindeki sancıları ve gerginliği azaltır. Bunun sebebi minerallerin kalp atışlarını normalde döndürmesi ve sinirleri yatıştırmasıdır. Adet döneminde problem yaşayan kadınlar doğal yoldan kaju tüketerek sakinleşebilir.
Kalp Sağlığı
Düşük yağ içerdiğinden, diğer aperatif gıdalara göre oldukça zararsızdır. Bu da kaliteli bir alternatif atıştırmalık olarak, kalp sağlığına olumlu katkı sağlar. Kolestrolü de etkilemediği ve bol antioksidan kaynağı olduğu için, kaju yemek kalp sağlığını korumanın iyi yollarından biridir. Bir araştırmaya göre, haftada en az dört kez kaju tüketenlerde, hiç tüketmeyenlere (ya da az tüketenlere) göre koroner kalp hastalığına yakalanma oranı yüzde 37 daha azdır. Hatırlatmak gerekirse, Türkiye’de en sık rastlanan ölüm sebeplerinden biri de koroner kalp hastalığıdır.
Sperm Hareketlerini Artırmada Kaju
Çinko minerali içeren kaju; vücut direncini güçlendirir, yaraların iyileşmesini hızlandırır, sperm hareketlerini artırır ve gebelik döneminde gelişime faydası vardır.
Yüksek Tansiyon
Kaju fıstığının içinde bolca magnezyum olması sebebiyle kan basıncını dengeler. Yüksek tansiyonu düşürür ve böylece kalbi korur.
Saçta ve Ciltte Kalite
Kajunun içerdiği bakır, güzellik açısından çok değerlidir. Bakır tirozinaz gibi birçok enzimin parçası olarak görev alır. Tirozinaz, tirozini saç ve cilde renk veren pigment olan melanine çevirir. Vücudun bakırı eksik olursa bu enzim de görevini yapamaz. Bu da saç ve cilt renginde renk kaybına sebep olur. Kaju, yapısında bulunan bakır sayesinde saç dökülmelerine karşı da etkilidir.
Kaju ve Ruh Sağlığı
Kaju fıstığının C vitamininden zengin olması sebebiyle, sinir sistemine olumlu etkisi vardır. Ayrıca içeriğinde depresyon belirtilerini hafifleten, magnezyum, triptofan ve vitamin B6 bulunmaktadır. Elbette kajunun magnezyum kaynağı olması da depresyonla mücadelede değerli bir besin olmasını sağlar.
Safra Taşlarını Azaltır
Düzenli olarak kaju tüketen kişilerde, safra taşı oluşumunda azalmalar olduğuna dair çalışmalar var. Elde edilen verilere göre, kaju tüketenlerde hiç tüketmeyenlere göre safra taşı riski yüzde 25 daha az.
Ve...
- Kaju fıstığı kilo vermeye yardımcı olur.
- Kajunun içerdiği yağın büyük bir kısmı sağlığa faydalı olan doymamış yağ asitlerinden oluşur.
- Kajunun içeriğinde bulunan çinko, gribe karşı oldukça etkilidir. Çünkü bağışıklık sistemini güçlendirir.
- İçerdiği vitaminler sayesinde enerji sağlar.
- Kaju fıstığı sinir sistemine olumlu etkisi sayesinde rahat uyku imkanı sağlar.
Uyarı
Her ne kadar kajunun sağlığa etkileri kanıtlanmış olsa da uzmanlar kajunun makul dozlarda tüketilmesi gerektiğini söylemektedir. Özellikle tansiyon ve şeker hastalarının dikkatli olmaları belirtilmektedir.