Türkiye’de popüler olmaya başlayan ve yeni tanınan çaylardan biridir. “Doğal siyah çay” olarak bilinir. Çin’in geleneksel; kutsal ve şifalı çayları arasında yer alır. Keemun çayından bahsediyoruz... İçenlerin damağında uzun süren lezzetli bir tat bırakan ve sağlık için sayısız faydasından bahsedilen keemun, Çin'in en sevilen siyah çaylarından biridir. Orkide kokusuna sahiptir. İlk olarak 1875 yılında tanınmaya başlamıştır. Bu ilginç çayı merak ediyorsanız makalemize göz atmalısınız!
Keemun Çayı Nedir?
Çin'in en çok bilinen ve en yaygın çaylarından biridir. İtibarını destekleyen enfes bir tadı vardır. Çin'deki en meşhur 10 çay arasında yer alır. Keemunun farklı türleri; aromalı kokuları, yumuşak tatları ve estetik değerleri ünlüdür. Demlenmiş çay yapraklarının ürettiği parlak kırmızı likörüyle tanınır.
Keemun çayı, “Camellia sinensis” bitkisinden elde edilir. Geleneksel Çin çaylarından biri olan keemun, “qimen hongcha”, “qimen kırmızı çay" ve “şarap çayı” gibi isimlerle de bilinir. “Keemun siyah çay” olarak da anılan ünlü Çin çayı, ilk kez Fujian eyaleti çiftçilerinin teknikleri ile 1875 yılında üretilmiştir.
Çayın adı, Anhui eyaleti yakınındaki bir kasaba olan “Qimen”in İngilizce hecesi olarak türetilmiştir. Çin’in Qimen County bölgesinin Anhui eyaletine bağlı Huangshan kentinde yaygın olarak üretilir. Yaygın olarak Sarı Dağlar ve Yangtze Nehri bölgelerinde yetiştirilir.
Hafif bir çay olan keemunun; şekersiz, kakaoyu andıran malt ve ekşimsi bir aroması vardır. Orkide benzeri hoş bir kokuya sahiptir. Birçok çeşidi vardır. Her biri için farklı üretim teknikleri kullanılır. Yavaş soldurma ve oksidasyon süreçlerinden geçirilerek, daha nüanslı aroma ve lezzet alması sağlanır. Çin'in ilkbahar yağmurlarının aromasını barındırır.
Keemunun çeşitlerinden biri olan “Keemun Mao Feng”, diğerlerinden daha önce hasat edilir. İki yaprak ve bir tomurcuğu vardır. Diğer keemun çaylarından daha hafif ve daha tatlıdır. Yaprakları diğerlerinden daha güçlü olan bir başka tür de “Keemun Hao Ya”dır. Batılı pazarlar için “Hao Ya – A” ve “Hao Ya – B” gibi kalite sınıflarına ayrılır. Oldukça yoğun bir tadı vardır. Diğer türleri de; “Keemun Gongfu” ve “Keemun Xin Ya” şeklindedir. Hubei eyaletinde üretilen siyah çay, bazı çay şirketleri tarafından “Hubei Keemun” adıyla pazarlanır.
Keemun Çayının Faydaları Nelerdir?
Keemun, tamamen fermente yani fermantasyon işleminden geçmiş siyah bir çaydır. Yeşil veya beyaz çaylar kadar antioksidan içermez. Ancak keemun gibi siyah çaylar; enerji veren, hafızayı güçlendiren ve yorgunluğu gideren kafein gibi bazı kimyasal bileşenler içerir.
Çin’de şifalı olduğuna inanılan keemun çayı, birçok hastalıkta destekleyici ve alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılır. Bazı rahatsızlıkları tedavi etmek için en iyi bitkisel çözüm olduğuna inanılır.
Aktif bileşenleri diğer siyah çayların bileşenlerine benzer. Sağlık için faydalı polifenoller ve kateşinler gibi önemli antioksidanlar içerir. “Kersetin” olarak bilinen antioksidan bileşik bakımından zengindir. “Flavonoid” olarak bilinen bitki bazlı fitokimyasallar da içerir. Diğer siyah çaylara kıyasla yüksek oranda “geraniol” içerir. Bu oran, normal çaylardan yaklaşık 100 kat daha fazladır.
Keemun çayı; güneş ışığından koruyucu özelliğe sahiptir. Yemekten sonra tüketildiğinde sindirimi iyileştirir. Sabahları tüketildiğinde uyanıklık, dinçlik ve canlılık verir. Günlük diyetlerin bir parçası olarak tüketilebilir. Enerji verir ve yaşam kalitesini yükseltir.
Keemun çayının diğer potansiyel faydaları şunlardır;
- Metabolizmayı hızlandırarak, kilo vermeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirerek, hastalıklara direnç kazandırır.
- Bağırsak florasını düzenleyerek, boşaltım sistemlerini destekler.
- Zararlı maddelerin ve ödemin vücuttan atılmasına yardımcı olur, şişkinliği giderir.
- Kolesterol ve kan şekeri seviyelerini düşürerek, diyabete ve kalp hastalıklarına karşı korur.
- Kasları destekleyerek, yağların yakılmasını sağlar.
- Egzersizlerle birlikte kilo verme sürecine yardımcı olan antioksidanlar ve kafein içerir.
- Akciğer, deri, prostat ve mide kanseri gibi çeşitli kanser türleri ile savaştığına inanılır.
- Kadınlarda yumurtalık kanserinin önlenmesine yardımcı olur.
- Düzenli olarak tüketildiğinde Parkinson hastalığı riskini azalttığı ve kalp krizini önlediği belirtilmiştir.
- Magnezyum içeriği kemikler ve dişleri destekler.
- Astım ataklarının şiddetini azaltmaya yardımcı olur.
- Beyin performansını iyileştirmeye yardımcı olduğu düşünülüyor.
- “Tiamin” içeriği sayesinde vücudun enerji için karbonhidrat kullanmasını sağlar.
- İdrar söktürücü özelliği vardır; kan dolaşımını hızlandırır; yaşlanma belirtilerini geciktirir.
Önemli not: Keemun çayının insan sağlığı üzerinde olası ve potansiyel faydalarına ilişkin daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bilinen yararları, içeriğindeki maddelerin potansiyel faydaları ile ilişkilidir! Hamile ve emziren kadınlara tavsiye edilmemektedir!
Keemun Çayı Nasıl Demlenir?
Lezzetli bir keemun çayı demlemek için ideal bir fincanın yanı sıra uygun teknikler kullanmak gerekir. Aksi takdirde yanlış demleme acı bir çay ortaya çıkarır. Uygun tekniklerle demlenen keemun çayı, açık parlak kırmızı renktedir. Hafif ve egzotik bir aromaya sahip olacaktır. İyi demlenmiş keemunun lezzeti ve lezzet nüansları benzersizdir. Keemun yaprakları, daha uzun demlemeye izin veren hassas tanenler içerir.
Keemun çayı hazırlamak için şu yöntem kullanılabilir;
- 1-2 çay kaşığı çay yaprağını kaynar suya ilave edin.
- En iyi keyif lezzeti elde etmek için tercihe göre daha fazla veya daha az yaprak eklenebilir.
- İki ila 5 dakika boyunca 90 derecelik suda demleyin.
- Çok sıcak suda demlenmemesine dikkat edin; bu, yaprakları yakarak acı bir likör tadı ortaya çıkaracaktır.
Keemunun bir türünün ismi olan “Gongfu”, “büyük beceri kullanarak demlemek” anlamına gelir. Keemun demlemek için kullanılan bu yöntem, çayın tekrar tekrar demlenmesine izin verir. Böylece yaprakların lezzetindeki ekşi aroma nüansları profesyonelce demleme suyuna çıkarılmış olur.
“Gongfu stili” olarak bilinen yöntem şöyledir;
- Bir çay kaşığı çayı demliğe koyun.
- Taze kaynamış suyu üzerine dökün.
- İlk demlemede 1 dakika bekleyin.
- Daha sonra demlemek için 2 ila 5 dakika bekleyebilirsiniz.
- Tercihe göre bal veya şekerle tatlandırılabilir.
Keemun çayını demlemek için suyun kalitesi önemlidir. Suda kirletici maddeler bulunmamasına dikkat edilmelidir. Su, çayın doğal aromasını arttırmak için yeterli miktarda oksijen içermelidir. Bu yüzden gereğinden fazla kaynatılmamalıdır. Saf su ile demlenen keemun çayı, berrak bir renk ve gevrek bir lezzet verir.
Not: Keemun çayını her demleme aşamasında renkleri değişir. İlk demleme, keemunun tipik olarak kakao rengini ve derin aromasını verir. Kaliteli bir keemun çayı her zaman yakut kızarıklığa sahiptir!
Keemun Çayı Nasıl Üretilir?
Keemun siyah çay üretim süreci oldukça ayrıntılıdır. Çay yaprakları, ilkbaharda ve yaz mevsiminde koparılarak toplanır. Keemun çayı için hammadde olarak sadece iki veya üç yapraklı üst tomurcuk toplanır. Çay yaprakları ve tomurcukları koparıldıktan sonra elle ayrılır ve sadece keemun çayı elde edilecek yapraklar seçilir. Bu süreç keemun çayının “arıtılması” olarak adlandırılır.
Yaprak ve tomurcuklar rafine edildikten sonra yapraklar, rengi yeşilden koyu kahverengiye veya kahverengimsi siyaha dönünceye kadar fermantasyon işleminden geçirilir. Fermantasyondan sonra çay yaprakları paketlenir.
Keemun Çayının Kısa Hikâyesi
Keemun çayının hikâyesi, çayın tadı kadar ilgi çekicidir. Çayın ilk kez 1875 yılında bölgeyi ziyaret eden bir devlet görevlisi tarafından “siyah çayın nasıl yapılacağı hakkında bilgi edinme” misyonuyla keşfedildiği söyleniyor.
Keemun çayının en meşhur hikâyesi şöyle;
Anhui eyaletinde sadece yeşil çay üretilmektedir. “Yu Ganchen” adında bir devlet görevlisi, kaliteli siyah çayın sırlarını öğrenmek için Çin'in Fujian eyaletine gider. Ganchen’in seyahatlerinde öğrendikleri ile dünya çapında hızla popüler hale gelen ilk Keemun çayının üretilmesini sağlar. Keemun aslında ilk olarak 1875'te üretildiği halde diğer siyah çaylara kıyasla oldukça kısa bir tarihe sahiptir.
Yu Ganchen'in görevi başarılı sonuçlar elde edilmesini sağladı. Çinliler, o zamanki en büyük ihracatları olan yeşil çaya bir alternatif bulma arayışındaydı. Keemun, o dönemde Hindistan'ın pahalı siyah çaylarıyla rekabet etti. Çin’deki yapraklardan yeşil çay kadar siyah çay da yapılabileceği keşfedildi. Çin'den ihraç edilen ilk siyah çaylardan biri keemun çayıdır. Hızla yayılan şöhreti, özellikle İngiltere’de kahvaltıların önemli bir bileşeni haline gelmesini sağlamıştır.
Keemun Çayı Hakkında Faydalı Bilgiler
- Keemun çayının üretildiği “Camellia sinensis” bitkisinden 6 farklı çay türü üretilir. Bunlar; siyah çay, yeşil çay, beyaz çay, oolong çayı, pu-erh çayı ve keemun çayıdır.
- Hızla popüler hale gelen keemun, Batı’da bir dizi karışımla birlikte tüketilir.
- Dünya çapında ve özellikle de İngiliz pazarında “en kaliteli siyah çay” olarak kabul edilir. Hatta “çay kahramanı” olarak sınıflandırılır.
- Hatta “Keemun Hao” türü “İngiltere Kraliçesi’nin çayı” olarak bilinmektedir.
- “Keemun", sömürge döneminden beri İngilizce "Qimen" olarak yazılmıştır.
- Çin’den sonra İngiltere'de hızla popülerlik kazanmış; kahvaltı çayı harmanlarının vazgeçilmezi haline gelmiştir.
- Tamamen fermente edilerek üretilen bir siyah olsa da birçok insan şarap kırmızısı rengi sebebiyle kahvenin alternatifi olarak tüketir.
- Keemun çayı; lezzet, aroma ve kalitesini korumak için birçok farklı yöntemle saklanabilir.
- En yaygın yöntem, hava sızdırmazlığı olan plastik saklama poşetleridir.
- Daha sonra kapalı plastik poşetlerle çay kutusu veya tenekesine yerleştirilebilir.
- Doğru bir şekilde saklamanın temel amacı; hava, ısı, ışık, nem ve kokuya maruz kalmamasıdır.
- Çayın aromasının yok olmaması için ışığı geçirmeyen opak kaplar seçilmelidir.
- Bazı insanlar keemun çayını buzdolabında saklamayı tercih eder.
- Keemun çayının yılda sadece 100 ila 120 kilo üretildiği belirtiliyor.