Bir kişinin yüz ifadesinin resmedildiği eserlere portre denilmektedir. Bununla birlikte bazen göğüs ve dize kadar olan gövde bölümünü içeren portrelere de rastlanabilmektedir. Sanatçı, portreyi yaparken portresi yapılan kişinin görünümüyle beraber karakteristik özelliklerini, mimiklerini ve ruh halini de eserine yansıtmayı amaçlamaktadır. Ortaya çıkacak bu eser resim, heykel ya da fotoğraf gibi sanat dallarından herhangi birisi olabilmektedir.
İhtişamlı evlerde, müzelerde, sanat galerilerinde ve hatta kendi evlerimizde rastlayabileceğimiz portrelerde amaç resmedilen kişiye benzerlik yakalarken, o kişiye özel bir izlenim de oluşturabilmektir. Ayrıca iyi bir portrede sanatçı ile portresi yapılan kişi arasında sağlam bir işbirliği olmalıdır. Çünkü portresi yapılan kişi genellikle o sanatçıyı isteyerek seçmiştir ve kendisini en doğru şekilde yansıtabilmesini istemektedir.
Başarılı bir portre sadece görsel bir sunum sağlamaz, aynı zamanda o kişinin ruhu ve özü hakkında da bilgi verir. Bazı zamanlarda bir portrenin vereceği bilgi çokta açık değildir, akıllıca bir poza, ifadeye ya da artistin renkleri kullanış şekline gizlenmiştir. Bazen de portresi çizilen kişi bir dönemi ya da bir grubu temsil edebilir.
Güçlü portreler izleyiciyi büyüler, eserin içine çeker ve dikkatlerinin eserde toplanmasını sağlar. Hatta böyle portreler resmedilen kişi hakkında merak uyandırır ve böylece portre o kişinin hayatı hakkında bir şeyler söyleyerek biyografi görevi görebilir. Sanatçı akıllıca ipuçları ile resmedilen kişinin hikâyesini anlatabilir. Portreler o kişinin sosyal yaşamdaki statüsü, hobileri ya da işi, kişilik özellikleri ya da inançları hakkında bilgi verebilir.
Bir Portreyi İncelerken Kendinize Sormanız Gereken Sorular Nelerdir?
Bu sanat eserindeki detaylar bana o kişi hakkında neler söylüyor sorusunu yanıtlayabilmek için aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:
Yüz İfadesi: Portresi yapılan kişi mutlu mu, üzgün mü, dalgın mı, alaycı mı görünüyor? Enerji dolu mu, yoksa yorgun mu? Huzurlu mu, sinirli mi? Arkadaş canlısı mı, tehditkâr mı?
Poz ya da Duruş: Portresi yapılan kişi hangi pozisyonda? Oturuyor mu, yoksa ayakta mı? At mı biniyor? Denizi mi izliyor? Elinde bir sepet çiçek mi taşıyor? Bir şeyi mi işaret ediyor?
Giyim Tarzı: Portresi yapılan kişi nasıl giyinmiş? Çıplak mı? Eğer giyinikse süslü bir şeyler mi var üzerinde? Yoksa askeri kıyafetler mi? Ya da üzerinde siyah bir gece elbisesi mi var? Mütevazı mı giyinmiş, yırtık pırtık mı? Üzerindeki giysiler modaya uygun mu, demode mi?
Arka Plan: İç mekân mı, dış mekân mı? Etraf nasıl görünüyor? Eski püskü mü, zarif mi? Modern mi, tarihi mi? Birisinin mutfağı mı, yoksa bir dağın tepesi mi?
Eşyalar: Portresi yapılan kişinin yanında hangi eşyalar var? Eğer oturuyorsa nasıl bir sandalyede oturuyor? Sade bir tahta sandalye mi, süslü bir sandalye mi, yoksa kadife bir kanepe mi? Elinde herhangi bir şey var mı? Eserde dikkatinizi çeken bir eşya mevcut mu?
Sanatçılar Portrelerde Gerçekleri mi Resmeder yoksa Gerçeklerle Oynar mı?
Sanatçı bir kişinin portresini resmederken her şeyi olduğu gibi eserine yansıtmayı seçebilir. Bu tür eserlerde yaralar, benler ve sivilceler gibi en ufak ayrıntılar da izleyici tarafından görülebilmektedir. Bazı zamanlarda ise sanatçı portresini yaptığı kişinin özelliklerini, iyi ya da kötü yönde abartarak o kişinin karikatürünü yapabilir. Diğer taraftan, sanatçı resmettiği kişinin kusurlarını örtmeyi de seçebilir.
Otoportre Nedir?
Bir sanatçının kendi portresini çizmesine otoportre denmektedir. Vincent Van Gogh, Frida Kahlo, Rembrant, Pablo Picasso gibi ressamlar kendi portrelerini yapmış sanatçılara sadece birkaç örnektir.
Edebiyat Terimi Olarak Portre Nedir?
Edebiyatta insanı anlatan eserlere portre denilmektedir. Yazar, eserinde kahramanların iç dünyasını ve dış görünüşünü anlatabilmektedir. Eğer dış görünüşünü anlatıyorsa buna fiziki portre, iç özelliklerini, huylarını, düşüncelerini anlatıyorsa ruhi portre adı verilmektedir. Diğer bir deyişle, portreler insan suretinin ve ruhunun fotoğrafıdır. Edebiyatta dünyasında, bilinen en önemli portre yazarlarından bazıları Cemal Süreya, İskender Pala, Yahya Kemal Beyatlı ve Yusuf Ziya Ortaç’tır.
Gelmiş Geçmiş En Meşhur Portreler Hangileridir?
Afgan Kızı
Bu fotoğraf National Geographic’in “ Yeşil Gözler “ projesi kapsamında 1985 yılında Steve McCurry tarafından çekilmiştir.
Napoleon Bonaparte
Bu resim 1802 yılında ressam Antoine-Jean Gros tarafından resmedilmiştir.
Salvador Dali
Bu fotoğraf 1942 yılında Philippe Halsman tarafından çekilmiştir.
Princess Diana
Bu fotoğraf 1990 yılında Patrick Dermarchelier tarafından çekilmiş ve ölümünden sonra 1997 senesinde People Dergisinin kapak fotoğrafı yapılmıştır.
Mona Lisa
Mona Lisa portresi belki de en meşhur portrelerden birisidir. 1503-1506 yıllarında Leonardo da Vinci tarafından resmedilmiştir.
Marilyn Monroe
Bu fotoğraf 1954 yılında Matty Zimmerman tarafından çekilmiştir.
Bu fotoğraf da Marilyn Monroe’ nun diğer meşhur fotoğraflarından birisidir. Bu da yine 1954’te Milton H. Greene tarafından çekilmiştir.
Vincent Van Gogh
Van Gogh hayato boyunca birçok kez kendi portresini çizmiştir. Bu portresini de 1889’da resmetmiştir.