Ege Bölgesindeki Körfezler

Karanın içerisine sokulmuş dar ve uzun deniz parçasına “körfez” denir. Dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde kıyı çizgisinin girinti çıkıntıları azdır. Dağların kıyıya dik olduğu yerlerde ise kıyı çizgisinin girinti çıkıntıları fazladır. Ege Bölgesi’nde de dağlar kıyıya dik uzandığı için pek çok girinti ve çıkıntıya sahiptir. Bu nedenle Ege Bölgesi’nde oldukça fazla körfez bulunmaktadır. Bu körfezler şu şekildedir:

Edremit Körfezi

Edremit körfezi, Ege Denizi’nin en kuzeyinde yer alan körfezdir. Körfez, Balıkesir ilinde bulunan bir körfezdir. Aynı zamanda körfezin ismi, kıyısını oluşturduğu Edremit beldesinden gelmektedir. Kaz Dağı ile Madra Dağları arasında yer alan Edremit körfezi, zeytin ve zeytinyağı üretimiyle bilinir. Edremit körfezi kıyısında pek çok tatil beldesi de bulunmaktadır. Bunlar; Altınoluk, Ayvalık, Akçay, Güre, Küçükkuyu ve Assos tatil beldeleridir. Edremit körfezindeki bu beldeler, ülke turizmine çok büyük katkı sağlamaktadır. Ayrıca yine Edremit körfezinin bulunduğu bölgede yer alan Kaz dağları, dünyanın en çok oksijen çıkan dağı olduğu için her yıl binlerce ziyaretçinin akınına uğramaktadır.

 Termal turizmi, dağ turizmi ve deniz turizminin bir arada bulunduğu Edremit körfezine karayolu, denizyolu ve havayoluyla ulaşım mümkün. Çoğu beldesinde otogar bulunan Edremit’te bir de havaalanı bulunmaktadır. Kocaseyit Havaalanı’ndan Türkiye’nin ve dünyanın pek çok yerine seyahat imkanı da bulunmaktadır.

Çandarlı Körfezi

Dikili, Foça, Bergama ve Aliağa’yı içine alan, İzmir’in kuzeyinde yer alan bir körfezdir. Kuzeyde Dikili boğazı ile Dikili körfezi noktasından başlar. Bu alan içinde barınaklar, koylar ve limanlar da yer almaktadır. Çandarlı körfezinde Çandarlı, Aliağa, Yenifoça gibi yerleşim yerleri bulunmaktadır. Ege bölgesindeki en önemli turistik yerlerden birisi olan Çandarlı körfezi, Aliağa’da bulunan petrol rafinerisi sayesinde de ülkeye önemli ekonomik katkılar sağlamaktadır.

Çandarlı körfezinde, denizde sığlıklar oluşturan düz araziler ve arkasında yüksek dağlar bulunur. Bu nedenle kıyıda yapılan seyirlerin mümkün oldukça karadan açık yerlerde yapılması tavsiye edilmektedir. Körfezin batısında Midilli adası yer almaktadır. Bu adaların önündeki sularda oldukça fazla balıkçı şamandırası bulunmaktadır. Bu nedenle özellikle gece seyahatlerinde oldukça dikkat edilmesi gerekmektedir. Çandarlı körfezinin batısındaki düz alanlar, rüzgârların körfeze girdiği yerdir. Girintili çıkıntılı sahil şeridi Eski Foça’ya kadar devam etmektedir.

Çandarlı körfezinin bulunduğu bölgede en belirgin iklim Akdeniz iklimidir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı yaşanmaktadır. Genelde kuzeyden yıldız, kuzeydoğudan poyraz, kuzeybatıdan ise karayel rüzgârı eser. Bazı zamanlar esen lodos rüzgârı deniz havasını bozarak yağmur yağmasına neden olur. İmbat ise sıcak yaz günlerinde ferahlık veren bir rüzgârdır. Çandarlı körfezinde pek çok rüzgârın yanı sıra kuvvetli kuzey rüzgârları hâkimdir. Bölgede, rüzgârların hiç kesilmeden estiği günler olur. Bu da Çandarlı körfezinin oldukça rüzgârlı bir körfez olduğunu göstermektedir.

Gökova Körfezi

Bir diğer ismi Kerme körfezi ya da İstanköy körfezi olarak da bilinen Gökova körfezi, Ege bölgesinin güney kıyılarında yer alan bir körfezdir. Kuzeyde Bodrum ve güneyde Datça yarımadaları arasında yer almaktadır. Gökova körfezinin doğusunda Akyaka, batısında ise Yunanistan’a ait Kos adası yer almaktadır. Marmaris’in 30 kilometre kuzeyindedir. Ege bölgesinde yaşanan bazı tektonik hareketler sonucu Gökova körfezi, doğu batı doğrultusunda oluşmuş çukur bir bölgededir. Doğuda yer alan kıyıları daha sığdır. Fakat batıya doğru gittikçe derinlik oranı artmaktadır. Ayrıca kuzeyde konumlanan kıyılar da dik ve oldukça yüksektir. Körfezin yer aldığı bölge, yüksek rakımı sayesinde ziyaretçilerine muhteşem bir manzara sunmaktadır. Doğal güzellikleri sayesinde görenleri kendisine hayran bırakan Gökova körfezinde, tepelerde mola vererek manzara sıklıkla seyredilmektedir. Gökova körfezinin çevresi makilerle kaplıdır. Bazı koyların çevresinde kızılçamlar da bulunmaktadır.

Gökova körfezi, sahip olduğu koyları ile de mavi turların en popüler rotasını oluşturmaktadır. Bölgenin görülmesi gereken en önemli yerlerinden birisi Akyaka Köyü. Akyaka Köyü’nde deniz dalgalı ve bulanık olmasına rağmen, doğal güzellikler oldukça fazla. Kara Ada, İncirli Ada, Yalı Adası, Zeytinli Ada ve Şehir Adası gibi adalar da körfezde yer alan önemli adalardandır. Gökova körfezinin kıyıları Bodrum, Milas, Marmaris, Ula ve Datça ile çevrilmiştir. Tekne ve yatlara da sıklıkla ev sahipliği yapan körfezde Çökertme koyu, Akbük koyu, Gelibolu koyu ve İngiliz limanı gibi koruma altında olan koy ve limanlar da yer almaktadır. Hem doğal hem de tarihi bakımdan oldukça zengin bir yapıya sahip olan körfez, turistlerin ilgi odağı olmayı başarmıştır. Ayrıca körfezde Keramos ve Kedrai gibi eski çağlardan kalma tarihi kalıntılar da bulunmaktadır.

Güllük Körfezi

Muğla’nın Milas ilçesinde bulunan Güllük körfezi, aynı isme sahip olduğu Güllük limanında konumlanmaktadır. Milas-Bodrum yolundan sağa ayrılan 8 kilometrelik yol Güllük körfezine ulaşmaktadır. Güllük körfezi aynı zamanda Mandalya körfezi adıyla da bilinmektedir. Güllük körfezi, ucundaki Asın koyunda yer alan ve küçük bir sahil kasabası olan Güllük’te bulunmaktadır. Bu körfezde Bodrum’un merkezindeki yoğun kalabalığın aksine sakin ve dingin bir yaşam vardır. Mandalya körfezi ve Asin koyuna yakın olan körfez, tepeden bakıldığında görülebilecek her yeri gözler önüne sererek muhteşem bir manzara oluşturmaktadır.

Güllük körfezi, özellikle çevredeki boksit ve feldispat rezervlerinin gönderme noktası olduğu için oldukça işlek bir hale gelmiştir. Turizm, bu yöre için oldukça önemli bir geçim kaynağıdır. Turistik bakımdan Güllük sahil şeridinin hemen ardından yükselen dağların tepelerindeki turistik tesisler büyük rağbet görmektedir. Ayrıca pek çok yazlık mekân ve siteler de bulunmaktadır. Sahilden hemen sonra yükselen tepelerde konumlanmış oteller ve evler, yörenin coğrafi özelliklerinden dolayı her açıdan deniz görmektedir. Balıkçılık da bir diğer önemli geçim kaynağıdır. Güllük körfezinin kuzeyinde bulunan dalyandan lüfer, yılanbalığı ve kefal gibi balıklar çok fazla avlanmaktadır. Ayrıca civardaki koylarda kültür balıkçılığı yapılarak çipura ve levrek balıkları da yetiştirilmektedir.

İzmir Körfezi

Doğuda Deveboynu burnu ile batıda Karaburun arasında kalan körfez İzmir körfezidir. İzmir körfezi, Ege Deniz’inin Anadolu’nun içine uzanan bir uzantısıdır. İzmir körfezi iki kesime sahiptir. Birisi iç körfez olan kesim, diğeri ise dış körfez olan kesimdir. İç körfez, Karşıyaka sahil şeridi ile Güzelbahçe arasında kalan körfezdir. Dış körfez ise, Karaburun yarımadasından başlayıp Urla yarımadasına kadar uzanan körfezdir. Körfezin doğu girişinden Foça’nın güneyine kadar yüksek dağlar vardır. Körfezin batı yakası olan Karaburun yarımadasında kıyı şeridi de yüksek dağlardan oluşur. Bu dağlar gittikçe yerini düz arazilere bırakır. Bu düzlükler ise İzmir’in kuzey girişine kadar devam eder.

İç körfez, derinliği nedeniyle deniz taşımacılığına elverişli bir körfezdir. Konak, Alsancak, Karşıyaka, Bayraklı, Göztepe, Üçkuyular ve Bostanlı’dan karşılıklı vapur seferleri yapılmaktadır. Ayrıca konumu sayesinde şiddetli rüzgârlara karşı korumalıdır. Kuzeyde Yamanlar dağları ve güneyde Balçova tepeleri, gelecek olan sert rüzgârların önünü kesmektedir. Dış körfez ise, rüzgâra daha açık olduğu için ve derinliği daha yüksek olduğu için ulaşım yönünden gelişmiş değildir. Sadece yaz aylarında Konak’tan ve Karşıyaka’dan vapurlar kalkar. Dış körfezdeki Karaburun ve Foça gibi semtlerde genellikle balıkçılık yapılır ve yelken sporu da gelişmiştir. İzmir körfezinin kuzey kıyılarının bir kısmı, Foça ve Sasalı kıyıları, Akdeniz fokları için barınak olarak kullanılır. Karaburun kıyıları ise dağlık ve rüzgârlı alan olması sebebiyle ulaşım açısından elverişsizdir. Bu nedenle el değmemiş ve doğal kalmayı başarabilmiş nadir yerlerdendir. Karaburun yarımadasında ise çiftlik balıkçılığı ve süngercilik sıklıkla yapılmaktadır.

İzmir körfezinde rüzgârlar kuzey yönlü esmektedir. Genellikle öğlen saatlerinde başlayan rüzgâr, akşama kadar canlılığını artırarak devam eder. Körfezin derinliği kuzeyde en yüksektedir. Güneye doğru gidildikçe suyun derinliği azalır. İzmir limanında ise derinlik iyice sığlaşır, bu nedenle daha fazla dikkatli olunması gerekebilir. Ayrıca İzmir körfezinin bulunduğu bölgede genellikle Akdeniz iklimi hâkimiyet sürmektedir. Akdeniz ikliminden dolayı, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yazlar ise sıcak ve kuraktır. Bu nedenle yaz mevsiminde çok yağış almaz. Yılın en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos’tur. Kışın ise Ocak ve Şubat ayları, havanın en soğuk olduğu dönemdir. Kış mevsiminde hava sıcaklığı 0’ın altına çok fazla düşmez. Yaz mevsiminde ise sıcaklık genelde 30 derecenin üzerinde seyreder. Sıcak yaz aylarında; kara ile denizin, gece-gündüz yaşanan ısınma ve soğuma farkından dolayı meydana gelen imbat rüzgârı bölgeye serinlik getirir. İmbat rüzgârı, kavurucu yaz sıcaklarında bölgenin çok fazla sıcak olmasını önler. Ayrıca İzmir körfezinin bulunduğu bölgede, turistik ve tarihi mekânlar açısından oldukça fazla seçenek bulunmaktadır.

Kuşadası Körfezi

Kuşadası körfezi, Aydın’a bağlı bir ilçe olan Kuşadası’nda konumlanmaktadır. Kuşadası, Aydın il merkezine 71 kilometre uzaklıktadır. Kuşadası aynı zamanda; Kuzeyde Selçuk, Güneyde Dilek yarımadası ile sınırlanmaktadır. İzmir, Bodrum, Efes, Didim, Marmaris gibi pek çok turistik bölgeye yakın bir konumda bulunduğu için yerli ve yabancı turistler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Yumuşak iklimi ve temiz sahilleriyle Kuşadası körfezi, 20 kilometre uzunluğunda bir kıyı şeridine sahiptir.

Kuşadası körfezinde turizm en önemli gelir kaynağıdır. Turistik tesisler, doğal yapılar, upuzun kumsallar, antik şehirler ve tarihi mekânlarıyla Kuşadası körfezi büyük bir ilgi görmektedir. Kuşadası Milli Parkı, körfeze 28 km uzaklıkta bulunan bir milli parktır. Mavinin ve yeşilin her tonunu barındıran bu milli park her sene başka şehirlerden ve ülkelerden binlerce turist ağırlamaktadır. Yüzlerce yıl önce denizden gelen saldırılardan korunmak amacıyla yapılan Güvercinada Kalesi ise, Kuşadası Körfezi’nde gezilebilecek bir diğer adres. Güvercinada Kalesi, Kuşadası körfez limanının batısında yer almaktadır. Zeus Mağarası da Dilek Yarımadası’nın girişinde bulunan, buz soğukluğunda bir suya sahip olan mağaradır. Bu mağara, turistlerin dikkatini oldukça çektiğinden, Kuşadası körfezi için önemli bir mekândır.

Kuşadası körfezinde bulunan Kuşadası limanı, Yunanistan’daki Sisam adasına yakınlığından dolayı, Türkiye’nin önemli deniz kapılarından bir tanesi sayılmaktadır. Kuşadası körfezi aynı zamanda, Efes Antik Kenti’ne yakın olmasıyla da dış turizmin gelişmesini oldukça etkilemektedir.