Eskiz Nedir?

Eskiz, kelime olarak “ön çalışma, taslak” anlamına gelmektedir. Genellikle resim sanatında kullanılan bir terimdir. Eskiz, sanatçının resmini çizmeye başlamadan önceki model üzerinde çözümlemeler yapmayı amaçladığı kısa ve seri olarak yapılan çizimlerdir. Mimari çizimlerde de sıklıkla kullanılan eskiz, modelleme yapmadan önce el ile kâğıda yapılan deneme çizimleri olarak da ifade edilebilir. Yani karalama yöntemi kullanılarak asıl yapılacak projenin ön hazırlığının çizilmesidir. Esas model oluşturulmadan deneme çizimi yapılmasıyla oluşturulur. Resim sanatçıları yani ressamlar, herhangi bir nesne veya manzarayı çizmek için belirledikten sonra kaba bir taslak oluştururlar. Çizimi yapacak olan ressam, bu adımda önce taslağı oluşturduktan sonra esas resme başlar. Bu taslak sayesinde hata yapma şansı oldukça düşer. Bu nedenle eskiz, resim sanatı için en önemli adımlardan biridir. Eskiz, halk arasında yaygın olarak bilinen tabiri ile kara kalem çizimidir. Bir projenin, fikrin, eserin öncelikle eskiz olarak çizilmesiyle gerçek proje için ön hazırlık yapılır.  

Çizim işlemine başlamadan önce teorik bir temele sahip olmak, çizimin güzelliğini ve kalitesini artıracağı gibi çizim yeteneğini de geliştirir. Bu nedenle iyi bir resim ortaya çıkarmak için bilinmesi gereken en temel terim “eskiz”dir. Eskiz, çizim yapmayı kolaylaştıracağı gibi çizimde ortaya çıkabilecek hataları da önleyen bir yöntemdir. Akrilik boya, suluboya, yağlıboya veya pastel boya kullanılarak yapılan bütün çizim çalışmalarında ilk aşama olarak eskiz uygulanır. Karakalem tekniğiyle çizilerek hazırlanan eskizde, resme dökülecek nesne veya manzara ilk haliyle çizilir. Fakat eskiz bir karalama değildir. Her yöntemde olduğu gibi eskiz yönteminde de belirli teknik unsurlar bulunur. Analitik bir plan oluşturularak çizilir. Resimde yer alan nesnelerin arasındaki mesafeleri ölçerek aralarında orantı kurmak, ışığın geliş açısına göre gölgelendirme yapmak, ışığın doğrultusunu düzenlemek, perspektif bakış açısıyla hareket etmek gibi birçok detay göz önünde bulundurularak hazırlanır. Bu yönleriyle resim, tamamen eskizin üzerinde şekillenir. Eskizde belirlenen ana hatlar üzerinden resim ortaya çıkarılır.

Eskizin Aşamaları

Eskizin ilk aşaması, eskiz çizimine uygun bir çerçeve belirlemektir. Resmedilecek nesnenin uygun bir çerçevede sergilenmesi, nesneyi daha etkileyici kılabilmektedir. Dikdörtgen çerçeveler bu konu için en elverişli olanıdır. Çünkü dikdörtgen çerçeveler çok fazla nesnenin yerleşmesine izin verdiği için oldukça kalabalık resimler ortaya çıkarılabilir. Dikdörtgen çerçeve dışında kare, üçgen ve daire biçiminde çerçeveler de tercih edilebilir.

Çerçeve belirlendikten sonra çerçeve içerisindeki etki noktasının neresi olacağına karar verilmelidir. Nesne isteğe göre çerçevenin merkezinde, sağında veya solunda konumlandırılabilir. Buna karar vermek için nesnenin gerçekteki haline ve arka fona dikkat edilmesi gerekir. Eskiz çizimi tam plan şeklinde veya kesit şeklinde yapılabilir. Bu faktörler belirlendikten sonra eskiz çizimine geçilebilir.

Eskiz çizgilerini oluşturmak için genellikle kullanılan malzemeler, kurşunkalem ve füzendir. Füzen, ağaçların kömürleşmiş dallarından elde edilen kalın uçlu yumuşak bir kalemdir. “Kömür kalem” ismiyle de bilinir. Kömürleşmiş dallardan elde edildiği için ellerde leke bırakır ve bu lekeler kolayca çıkmaz. Genellikle yağlıboyayla çizilecek resimlerin eskizlerinde kullanılır. Işık ve gölgelendirme işlemlerinde füzen kullanılarak iyi sonuçlar elde edilebilir. Ancak ince ve keskin hatların detaylandırılmasında kullanılmaması gerekir. Füzenle çizilen eskizlerin üzerine sabitleştirici sprey sıkılarak eskizin kalıcı olması sağlanabilir.

Eskiz Çizerken Uygulanacak Yöntemler

Eskiz yöntemini uygularken resmin gerçeği tamamen yansıtması ve gerçekçilikten uzaklaşmaması için belirli konularda bilgi sahibi olunması gereklidir. Bu konular; fon düzenlemesi, ışık ve gölgelendirme, perspektif gibi konulardır.

Fon Düzenlemesi: Nesnenin üzerinde veya önünde bulunduğu fon, eskiz çiziminde daha belirgin ve daha güzel bir görüntü yakalamak için oldukça önemlidir. Bu nedenle bir fon düzenlemesi yapılması gereklidir. Fon, nesnenin veya modelin doğal ortamında olabileceği gibi daha önceden hazırlanan bir kumaş veya benzeri malzemelerden de oluşturulabilir. Eskize konu olan nesnenin daha güzel gözükmesi için fonla ahenk içinde olması gerekir. Eğer söz konusu nesne sıcak tona sahipse, arka fonun soğuk tonlardan oluşması resme estetik bir görüntü kazandırır. Nesne hareketli ve canlı bir nesne ise, arka fonun daha durağan bir fon olması gözü dinlendireceği için resmi daha çarpıcı gösterebilir.

Işık ve Gölgelendirme: Çizimi yapılacak olan model tespit edildikten sonra, modelin işlenişi ışık ve gölgelendirme ile sağlanır. Böylelikle modelin hacmi ve derinliği resme daha iyi aktarılabilir. Işık kaynağı, resmedilecek olan nesnenin her bölgesini eşit olarak aydınlatmaz. Yüzü ışığa dönük olan bölgeler genellikle daha karanlıktır. Işık kaynağı ile nesnenin gölgesi arasında kalan kısım nesnenin asıl renginin bulunduğu kısımdır. Işığın nesneyi aydınlatma derecesi “ton” olarak adlandırılır. Açık tonlu yani ışık gören bölge, fazla ışık aldığından ve yansıması fazla olduğundan nesnenin asıl rengini bulundurmaz. Öz ton denilen bölge, yansımaların olmadığı bölgedir. Eşyanın asıl rengi bu bölgede ortaya çıkar. Bu nedenle bu bölgenin dikkatle eskize dökülmesi gerekir. Koyu ton bulunduran bölge ise, nesnenin ışık görmeyen bu nedenle en koyu olan bölgesidir. Bir de nesnenin düşen gölgesi vardır. Nesnenin zemindeki yansımasını gösterir. Bu gölge genellikle nesnenin şeklini yansıtır. Bu unsurlara dikkat edilerek çizilen bir eskizde, gölgelendirme sorunu olmayacağı için gerçekçilik ve üst düzeyde olur.

Perspektif: İki boyutlu bir yüzeye üç boyutlu görsel bir etki kazandırmak amacıyla nesnenin ve mekânın görüntüsünün bazı teknikler kullanılarak eskize aktarılmasıdır. Resim sanatının yanı sıra matematik ve optik bilimlerinde de kullanılan bir tekniktir. Mekân ve içinde bulunan nesneler aynı görüş noktasından bakılarak çizilir. Nesneler bakış açısından uzaklaştıkça gerçek boyutundan daha küçük gözükür. Bakış açısı yakınlaştıkça da nesne daha büyük gözükmeye başlar. Bakış noktası, kaçış noktası ve ufuk çizgisinden hareket edilerek yapılan perspektif çizime çizgi perspektifi denir. Çizgi perspektifi, tek göz kapatılarak ve açıkta kalan göz tek bir noktaya sabitlenerek uygulanan bir çizim tekniğidir. Eskizin daha gerçekçi ve çarpıcı gözükmesi için perspektif çizimde uyulması gereken belirli adımlar şu şekildedir:

• Eskiz çizimine başlarken kâğıt üzerinde bir ufuk çizgisi belirlenerek çizilir.
  
• Ufuk çizgisinin üzerinde bir esas nokta tespit edilir.
  
• Çizilecek nesnelerin ufuk çizginin üstünde, altında veya tam eşit hizasında olup olmadığı kontrol edilir.
  
• Önce büyük yüzeylerin çizimi yapılır. Büyük yüzeylerin çiziminin ardından küçük yüzeylere ve detaylara geçilir.
  

Eskiz Çiziminin Amaçları

• Eskiz çiziminin yapılmasının temel sebebi, yapılacak olan resimde hata yapılmasını engellemektir. Eğer kurallarına uygun bir şekilde eskiz hazırlanırsa esas resim de o oranda kusursuz ve gerçekçi olur. Bu nedenle resim sanatı açısından oldukça önemlidir.
  
• Eskiz, geliştirilebilir bir imajı veya fikri grafik olarak göstermenin en hızlı yöntemidir. Bu nedenle de tercih edilir.
  
• Daha sonra kullanılmak üzere bir fikri kaydetmek için kullanılır. Kaydedilen bu fikir gerektiği zaman kullanılabilir veya üzerinde çalışmalar yapılabilir.