Glutamin Nedir, Ne İşe Yarar?

Vücutta önemli işlevleri olan aminoasitlerden biri olan glutamin, vücut tarafından üretilebiliyor, takviye olarak da alınabiliyor.

Glutamin, doğal bir aminoasittir. Vücuttaki çok sayıda fonksiyona destek verir. Vücut tarafından sentezlenebilen yani esansiyel olmayan aminoasit türüdür. Aminoasit, bağışıklık sistemimizin yakıtıdır. Hastalıklarda vücudun glutamin ihtiyacı artar. Yaralanmalarda veya hastalıklarda iyileşme sürecini hızlandırır. Özellikle yoğun ve ağır sporlarla uğraşanların ihtiyacı daha fazladır. Çünkü yoğun egzersizlerde vücudun glutamin kullanımı artar. İhtiyaç kadar glutamin üretilemezse kaslardaki glutamin kullanılır ve bu kas yıkımına yol açar. Önemini kısaca özetlediğimiz glutaminle ilgili merak ettiklerinizi makalemizde bulabilirsiniz!

Glutamin Nedir?

Glutamin, vücutta en fazla bulunan ve genetik kodları oluşturan 20 aminoasitten biridir. Vücutta genetiğin uyguladığı hücreler tarafından kullanılacak proteinin oluşumu aşamasında kullanılan bir aminoasittir.

Glutamin, arjinin, ornitin ve prolin adlı aminoasitlerin bir araya gelmesiyle oluşan “glutatyon”un birleşimidir. Kaslardaki aminoasitlerin yüzde 60’ı glutamindir. Kan ve kas dokularında oldukça fazla bulunan glutamin, kas kütlesini oluşturan aminoasitlerin en önemlilerinden biridir.

Glutaminin Faydaları Nelerdir?

Glutamin, doğal bir aminoasit olarak vücuttaki birçok fonksiyonu gerçekleştirir, doğrudan veya dolaylı olarak destek verir. Protein sentezinin önemli bir parçasıdır. En önemli işlevi, hücrelere destek vererek kas yıkımını önlemesidir.

Glutaminin faydalarını şöyle sıralayabiliriz;

• Büyüme hormonunun salgılanmasına yardımcı olur, seviyelerini artırır. 
  
• Hücrelerin nitrojen alımını artırarak beyin fonksiyonlarının daha verimli gerçekleşmesine destek olur. 
  
• Karaciğerdeki toksin maddelerden amonyağın atılmasını kolaylaştırır. 
  
• Karaciğerlerde bulunan nitrojen amonyağı “glutamik aside” dönüşür. 
  
• Azotun vücudun bütün bölümlerine dengeli olarak taşınmasına yardımcı olur. 
  
• Kasların ihtiyaç duyduğu nitrojeni sağlar, çökmelerini önler. 
  
• Sporcuların ve vücut geliştirme çalışanların kemik ve kas yapılarını korur. 
  
• Beyin için alternatif bir enerji kaynağıdır. 
  
• Diyet yapılırken oluşabilecek kas yıkımlarını önler. 
  
• “BCAA” metabolizmasını geliştirir. 
  
• Bağırsak çeperi onarır. 
  
• Bağırsak sorunlarına karşı etkilidir. 
  
• Bağışıklık sistemine destek olur. 
  
• Glikoz oluşumunu sağlar. 
  
• Vücutta su taşımına yardımcı olur. 
  
• Büyüme hormonu seviyelerini artırır. 
  
• Hücrelerin hacmini ve hidrasyonunu korur. 
  
• Hasarlı hücrelerin iyileşmesine destek olur. 
  
• Mide ve sindirim yollarındaki ülseri yok eder veya azaltır. 
  
• Açlık ve şeker yeme hissini azaltır. 
  
• Doku zedelenmelerini azaltır.
  

Glutaminin Vücuttaki İşlevi Nedir?

Diğer aminoasitler gibi protein sentezini ve parçalanmasını sağlayan glutamin, vücuttaki farklı işlev ve fonksiyonlara destek olur.

Bunları şöyle sıralayabiliriz;

• Glutaminin en önemli kullanıcısı böbreklerdir. 
  
• Glutaminden ayrılan amonyak, vücuttaki asit-baz dengesini sağlar. Diğer bir ifadeyle, amonyak bulunan her işlevde glutaminin rolü vardır. 
  
• Vücuttaki glutamin miktarı düşerse veya vücut ihtiyaç kadar glutamin üretemezse enerji kaybı yaşanır, metabolizma enfeksiyonlara açık hale gelir. 
  
• İskelet kaslarında sentezlenen glutamin, kana karışır. Daha sonra karaciğer, böbrekler, bağırsaklar yoluyla bağışıklık sistemindeki hücrelere ulaşarak fonksiyonları yerine getirir. 
  
• Kandaki akyuvarlar tarafından kullanılan maddeler arasındadır. Akyuvar parçalanmasında rol oynar. 
  

Sporcular ve Vücut Geliştirenler İçin Önemi Nedir?

Glutamin, sporcuların ve vücut geliştiren kişiler için önemli bir maddedir. Vücut geliştirme için kullanılan “kas geliştirici” takviye gıdalardan biridir.

Susuzluk çeken sporcular glutamin takviyesi kullanarak egzersiz performansını artırabilirler. Glutamin, glikoz ve elektrolit içeren içeceklerle birleştiğinde su ve elektrolit emilimi de artar. Sporcular veya vücut geliştiriciler için glutamin takviyesi, yorgunluğa karşı oldukça etkilidir.

Vücut geliştiriciler için önemli bir ayrıntı: Glutamin, hücre dışı glutamin yoğunlaşmaları kas boyutunu geliştirmekten sorumlu olan ve “mTOR” adı verilen sinyalini aktive eder. mTOR (Mammalian Target of Rapamycin), başta hücre büyümesi ve metabolizması olmak üzere bir dizi hücresel fonksiyonun düzenlenmesinde ve hücresel homeostazinin sağlanmasında önemli bir rolü olan enzim ailesinin (kinaz) üyesidir.

Glutamin Takviyesi Nasıl Kullanılır?

Vücut, günlük olarak 30 grama kadar glutamin miktarını tolore edebilir. Ancak maksimum 10 ila 15 gram yani 2-3 tatlı kaşığı tavsiye ediliyor. Kullanıma başlandığı ilk birkaç hafta yoğun olarak kullanılabilir. Daha sonraki haftalarda doz azaltılabilir. Bazı kaynaklar da, günlük en az 20 ila 30 gram glutamin alınmasını tavsiye ediyor.

• Glutamin tek seferde değil gün içinde küçük dozlarla birkaç seferde alınmalıdır. Bu dozlar da, genel olarak ağır antrenmanlar sonrası tüketilmelidir. 
  
• Glutamin takviyesi, kreatin ile birlikte de kullanılabiliyor. Sekiz hafta boyunca kreatin yüklemesi alan bir sporcu her gün 4 gram glutamin de alabilir. Bu uygulamada, sporcunun sadece kreatin kullanan sporculara göre kas kütlesinde daha fazla artış olduğu gözlenmiştir. 
  
• Bazı hastalıklar için glutamin alınmak istendiğinde damardan enjekte edilmesi tavsiye ediliyor. Çünkü ağıdan alınan glutamin miktarının ancak yüzde 30’u kana karışırken, damardan alınan glutamin yüzde 100 oranında kana ulaştırılabilir. 
  
• Glikoz kullanımını desteklemek için yemeklerle veya karbonhidratlı atıştırmalarla da günde 30 grama kadar glutamin alınabilir. 
  
• Metabolizmayı desteklemek için spor öncesi veya spor sırasında glutamin takviyesi alınabilir. Alınan doz 10 gramı geçmemelidir. Daha sonra tekrar kullanmak gerekirse en fazla 5 gram kadar doz alınmalıdır. 
  
• Spor veya antrenman yapılmayan günlerde plazmadaki glutamin yoğunluğunu korumak için 2 ila 3 saatte bir 5 gram kadar glutamin kullanılabilir.
  

Glutamin Kullanımında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Glutamin kullanımı sonrası bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor;

• Glutamin alımının ardından egzersiz yapıldıktan sonra alınacak karbonhidrat alınabilir. Karbonhidrat, egzersiz sonrası kaslarda azaltan glikojen deposunu doldurmak için kullanılır. 
  
• Su kaybı mutlaka telafi edilmelidir. Düşük düzeyde su kaybı bile olsa takviye edilmelidir. Aksi takdirde toplanma süreci ve performans olumsuz etkilenebilir. 
  
• Glutamin alımı sonrası bir süre çalıştırılan herhangi bir kas grubu, en az 48 saat dinlendirilmelidir. 
  
• Sürekli glutamin alınan dönemlerde haftada 1 gün kullanım bırakılmalıdır. 
  
• Glutamin alınmayan gün, genel stres seviyesi düşük tutulmalı, stresli ortamlarda bulunulmamalıdır. 
  
• Toz glutamin, sıcak içeceklerle karıştırılarak içilmemeli; çünkü sıcaklık aminoasitleri nötralize eder. 
  
• Glutamin takviyelerinin kutuları nemsiz ve güneş ışığı görmeyen yerlerde muhafaza edilmelidir. 
  

Glutaminin Yan Etkileri Nelerdir?

Doğal bir aminoasit olan glutaminin, bazı şartlara uyulduğunda önemli bir yan etkisi bulunmuyor; ancak bazı yan etkileri görülebilir. Bu sebeple uzman doktor tavsiyesi ile alınması gerekiyor. Yani ihtiyacınız yok glutamin kullanmamanız gerekiyor! Aşırı kullanımlar, bazı sorunlara yol açabiliyor. Peki, glutaminin ne gibi yan etkileri olabilir?

• Böbrek ve karaciğer hastalığı, siroz ve Reye sendromu (aspirin kullanmakla bağlantılı çocuk hastalığı) olanlara glutamin takviyesi tavsiye edilmiyor.
  
• İlerleyen yaşlarda böbrek fonksiyonunu zayıflatabilmektedir.
  
• Kanser hastalarının kullandığı kemoterapinini yan etkilerini azaltabilen glutamin, bazı kanser türlerinde hasarlı veya tümörlü hücreleri büyütebilir.
  
• Bazı kişilerde ruhsal sorunlara yol açabilir.
  
• Hamile ve emziren kadınların kullanması tavsiye edilmiyor.
  
• Aşırı dozda alımlarda mideyi bozabiliyor.
  
• Günde 40 gramdan fazla almak vücuttaki amonyak seviyesini artırır.
  

Glutamin İçeren Besinler

Glutamin takviyesini, uzun süre kullanmaya gerek yok. Fiziksel aktivitelerin arttığı dönemlerde ihtiyaç duyulabilir. Glutamin, bazı besinler aracılığı ile de alınabilir.

Glutamin barındıran bazı besinler şunlardır;

• Hayvansal besinler, 
  
• Deniz ürünleri, 
  
• Bezelye, 
  
• Yoğurt, 
  
• Süt, 
  
• Süzme ve lor peynir, 
  
• Ispanak, 
  
• Karnabahar, 
  
• Maydanoz, 
  
• Buğday, 
  
• Bakliyat,  
  
• Lahana, 
  
• Et ve tavuk, 
  
• Sakatatlar. 
  

Glutamin Hakkında Kısa Bilgiler

• Piyasada tablet, toz, hazır içecek karışımı ve protein barlar olarak bulunur. 
  
• Glutaminin yapısı değişime açıktır. Bu sebeple hazır karışımlar ve protein barlar tavsiye edilmiyor. 
  
• Yapılan araştırmalara göre, 4 gün protein ve yağ ağırlıklı bir diyet uygulandığında plazma ve kas dokusundaki glutamin seviyesi yüzde 25 oranında düşer. 
  
• Yoğun egzersiz veya protein diyeti ile bağlantılı olarak “metabolik asidoz” miktarı artar; böylece böbreklerin glutamin kullanımı da artar. 
  
• Yoğun egzersizler, glutamin seviyelerini azaltır. Metabolizmanın gücü, dayanıklılığı ve haslıkların iyileşme hızı da azalır. Tükenen glutamin seviyelerini eski oranlarına çıkarmak 5 ila 6 gün sürebilir. 
  
• Glutamin eksikliği sindirim sorunlarına ve halsizliğe, güçsüzlüğe yol açabilir. 
  
• Glutamin, yüzde 20 oranında nitrojenden oluşur. Bu oranla en fazla nitrojen bulunan maddedir. 
  
• AIDS ve kanser gibi hastalıklara yakalananların vücutları glutamin üretemez. Bu sebeple glutamin desteğine ihtiyaçları vardır. 
  
• Kanser gibi glutamin üretimini etklileyecek etkenler yoksa vücut, ihtiyacı kadar glutamini üretebilir. 
  
• Kas kaybı ve bağışıklık sisteminin zayıflaması, glutamin eksikliğinin en önemli belirtileridir. 
  
• Bağışıklık sistemini güçlendirerek hücre onarımına destek olduğu için yanık tedavilerinde glutamin de kullanılır.