İsrail'in En Değerli 10 Markası ve Sektörel Geniş Liste

1948 yılında kurulan İsrail devleti, kısa geçmişine rağmen dünya çapında yüksek tanınırlığı bulunan çok sayıda firma ve markaya sahiptir. Çoğunlukla bankacılık, ilaç, sanayi ve teknoloji alanlarında faaliyet gösteren bu firmaların önde gelenleri şunlardır:

1- Teva

Dünyanın en büyük jenerik ilaç üreticisi olan Teva, aynı zamanda dünya çapındaki en büyük 15 ilaç firmasından biridir. İsrail’in yanı sıra Kuzey Amerika, Avrupa, Avustralya ve Güney Amerika’da tesisleri bulunur. Teva’nın kökeni, Osmanlı döneminde 1901 yılında, Suriye topraklarında kurulan ve develerle toptan dağıtım yapan ‘Salomon, Levin ve Elstein’ şirketine dayanmaktır. Teva sözcüğü İbranice ‘Doğa’ anlamına gelir. Teva dünya çapında 66 üretim tesisinde yılda yaklaşık 64 milyar tablet ve kapsül üretir. Firmanın 60 ülkede 43 bin çalışanı bulunmaktadır.

2- Bank Hapoalim

İsrail’in en büyük bankası olan Bank Hapoalim (İşçi Bankası) küresel mali piyasalarda da önemli bir varlık gösterir. Bankanın İsrail çapında 250 şubesi, 600’den fazla ATM’si bulunmaktadır. 1921 yılında Histadrut Ticaret Sendikası ve Dünya Siyonist Teşkilâtı tarafından kurulmuştur. 1983 yılına dek sendikaya ait olan banka, bu tarihteki bankacılık krizi sonrası devlet kontrolüne geçti. 1996’da ise Ted Arison’ın liderliğindeki bir grup yatırımcıya satıldı. Arison Holding bugün Bank Hapoalim’in yüzde 20’sinin sahibi. Avrupa’nın birçok kentinin yanı sıra Kuzey Amerika’da da faaliyet gösteren Bank Hapoalim’in bugün yaklaşık 12 bin çalışanı bulunuyor.

3- Bezeq

İsrail’in en büyük telekomünikasyon firması olan Bezeq, ülkede en çok müşterisi olan GSM operatörü markası Pelephone’un da sahibidir. 1984 yılında bir devlet şirketi olarak kurulan şirket uzun yıllar hızlı internet, paralı televizyon ve mobil teknoloji alanlarında tekel olarak faaliyet göstermiştir. Özelleştirilme tarihi 2005’tir; bu tarihte firmanın hisselerinin yüzde 30’u 972 milyon dolar karşılığında  Apax-Saban-Arkin yatırım grubuna satılmıştır. Şirketin bugün 15 binden fazla çalışanı bulunmaktadır.

Bezeq bünyesinde faaliyet gösteren önemli markalar şunlardır: İsrail’in ilk GSM operatörü Pelephone; ülkenin tek uydu televizyon kanalı sağlayıcısı Yes; en çok tıklanan haber sitesi Walla!.

4- Check Point Software Technologies Ltd.

İsrail merkezli bir yazılım güvenliği şirketi olan Check Point, ağ güvenliği, veri güvenliği, mobil ağlarda güvenlik ve veri güvenliği gibi alanlarda uzmanlaşmıştır. 1993’te kurulan şirketin bugün Tel Aviv’deki merkezinin yanı sıra ABD, İsveç, Belarus ve Kanada’da ofisleri bulunmaktadır. Check Point’in çalışan sayısı 4 bin kişi civarındadır. Firma, ZoneAlarm, SofaWare ve Easy2comply gibi markaların da sahibidir. Check Point aynı zamanda, dünyanın ilk VPN ürünlerinden birini geliştiren şirkettir.

5- Bank Leumi

İsrail’in en büyük bankalarından biri olan Leumi 1902 yılında, Siyonist hareket tarafından sanayi, inşaat, tarım ve altyapıyı geliştirmek amacıyla kuruldu. Bankanın bugün ana merkezi Tel Aviv’de bulunur. Lüksemburg, ABD, İsviçre, İngiltere, Meksika, Uruguay, Romanya ve Çin’de de bankacılık hizmetleri vermektedir. Şu an yaklaşık 13 bin çalışanı bulunan Bank Leumi’de tek başına en büyük hissenin sahibi İsrail hükümetidir. Bununla birlikte, Shlomo Eliyahu ve Branea Invest yüzde 10’ar hisse ile bankanın kontrolünü ellerinde bulundurmaktadır. Banka hisselerinin yüzde 60’ı halka açıktır ve Tel Aviv Borsası’nda işlem görmektedir.

6- Shufersal

İsrailliler arasında Super-sal olarak bilinen Shufersal, ülkenin ilk ve en büyük süpermarket zinciridir. 1958’de kurulan firma 2005’te hayata geçirdiği stratejik büyüme planıyla üç farklı süpermarket kategorisi yaratmış ve en önemli rakibini de satın alarak çarpıcı bir büyüme yakalamıştır. Shufersal’ın bugün İsrail çapında yüzlerce şubesi, haftalık olarak 2 milyon müşterisi bulunmaktadır. Şirketin 12 bini aşkın çalışanı vardır. Merkezi Tel Aviv’dedir.

7- El Al Havayolları

İsrail’in bayrak taşıyıcı havayolu firması olan El Al, ülkenin dünya çapında en çok tanınan markalarından da biridir. İlk uçuşunu 1948 yılında Cenevre’den Tel Aviv’e yapmıştır. El Al Havayolları bugün Avrupa, Ortadoğu, Kuzey ve Güney Amerika ile Afrika’da 50’den fazla noktaya uçuş yapmaktadır. Filosunda 43 uçak bulunan El Al Havayolları’nın 36 bin 500 çalışanı vardır. Alt, Sun D’Or, Tamam, Katit, Borenstein Caterers ve Superstar Holidays gibi alt markalara da sahiptir.

8- Tnuva

İsrail’in gıda sektöründeki lider firması olan Tnuva 1926’da, kibbutzlar tarafından bir kooperatif olarak kurulmuştur. Tarihsel olarak başta süt ve peynir olmak üzere süt ürünleri alanında uzmanlaşmıştır. İsrail’in en büyük gıda üreticisidir; ülkede süt ürünleri, et, yumurta ve ambalajlı gıda satışının yüzde 70’ini tek başına üstlenmektedir. Tnuva aynı zamanda dünyanın da en büyük koşer gıda üreticisidir. Firma, resmi internet sitesine göre, sadece ABD’de 583 noktada satış yapmaktadır. Şirketin çoğunluk hissesi, 2014 yılından bu yana bir Çin devlet şirketi olan Bright Food tarafından kontrol edilmektedir.

9- Babylon

İsrail şirketi Babylon tarafından geliştiren bu çevrimiçi sözlük ve tercüme programı olan Babylon, dünyanın en popüler uygulamalarından biridir. Metinleri 33'den fazla dile çevirebilen, tercüme yapmanın yanı sıra döviz kurları, ölçü birimleri ve dünya saatlerini de hesaplayabilen Babylon’un 100 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunuyor. Babylon firması 1997’de, İsrailli girişimci Amnon Ovadia tarafından kurulmuştur.

10- Steimatzky

İsrail’in en eski kitapçı zinciri olan Steimatzky ilk dükkanını 1920 yılında Tel Aviv’de açmıştır. İsrail’in bağımsızlığını ilan ettiği 1948 öncesinde Beyrut’ta ve 2. Dünya Savaşı sonrasında Kahire, İskenderiye ve Şam’da da mağazalar açmıştır. Firmanın Ortadoğu’ya açılma hamlesi Arap-İsrail savaşları nedeniyle son bulsa da, Steimatzky bugün İsrail içinde yaklaşık 100 mağazaya sahiptir.

İsrail’in Diğer Önemli Şirket ve Markaları

Medya

Kozmetik

• Ahava

Giyim

• Castro
• Fox
• Gottex
• Hamashbir Lazarchan
• Honigman
• Naot

Otomotiv

• Alliance Tire Company
• Argus Cyber Security

Telekom/Teknoloji

• Cellcom
• Cybereason
• Golan Telecom
• Mazor Robotics
• Retalix
• Radwin

Bankacılık

• Arab Israeli Bank
• Israel Discount Bank

Turizm ve Otelcilik / Ulaşım

• Dan Hotels, Egged
• Israel Railways
• Israir Airlines (Israir)
• Issta

Enerji

• Delek
• Paz Oil Company
• İsrail Elektrik Şirketi (IEC)

Toptan Satış/Gıda/İçecek

• Angel Bakeries
• Aroma Espresso Bar
• Arcaffe
• Aviv 613 Vodka
• Bamba
• Berman's Bakery
• Bissli
• Carmel Winery
• Cassidi
• Cow Chocolate
• Domaine du Castel
• Ein Gedi Mineral Water
• Goldstar
• Landwer coffee
• Wissotzky Tea
• Tiv Ta'am
• Tempo Beer Industries
• Strauss Group

Güvenlik

• Mul-T-Lock

Savunma Sanayi

• BT/AT 52
• IMI Desert Eagle
• Israel Weapon Industries
• Uzi