Konsolosluk Görevleri Nelerdir?

Konsolosluk, en genel haliyle bir ülkenin kamu idaresinin yabancı bir şehirdeki temsili olarak tanımlanabilir. Her şeyin ötesinde, konsolosluk bulunduğu yabancı ülkede yaşayan ya da seyahat eden vatandaşlarından sorumludur. Kişilerin haklarının korunması ve bağlı bulunduğu hükümetin politik ve ticari bağlamda düzenli olarak bilgilendirilmesi gibi görevler konsolosa aittir.

Konsolosluğun görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Pasaport ve diğer resmi evrakların tespiti ve yenilenmesi,
   
2. Bulunulan yabancı ülkede meydana gelen doğum, ölüm, evlilik, boşanma, evlat edinme gibi olayların yetkili kuruluşlara bildirilmesi,
   
3. Yurt dışında yaşayan kendi ülke vatandaşlarının sosyal güvenlik durumu hakkında bilgilendirilmesi,
   
4. Askerlik hizmeti bağlamında kendi vatandaşları için askeri formalitelerin ve kontrollerin sağlanması,
   
5. Kendi ülke vatandaşlarına problemli ya da herhangi bir acil durumda destek sağlanması,
   
6. Kendi ülke vatandaşlarının gözaltına alınma ya da tutuklanması durumunda ilgilenilmesi ve yasanın işleyişi ve adil davaların yürütülmesi konusunun takip edilmesi,
   
7. Yabancı ülke vatandaşları için giriş vizesinin sağlanması ve bu kişilerin göçmenlik, oturma ve çalışma izni hakkında bildirilmesi.
   

Başkonsoloslukların Sorumlulukları Nelerdir?

Başkonsolosluklar genellikle büyük şehirlerde yer alır ve büyük ve önemli konsolosluklardır. Başkonsolosluklar bulundukları ülkelerde uluslararası ilişkilerin kurulması ve kendi ülkesi ile bulunduğu ülke arasındaki bağın güçlendirilmesi görevini üstlenir. En üst dereceli konsolosa başkonsolos adı verilir. Kişiler yabancı bir ülkede bulundukları sırada yaşadıkları yasal, suç oluşturan ya da doğal afet gibi durumlarda bulundukları ülkedeki kendi başkonsolosluklarına başvururlar. Görevin detayı ne olursa olsun bir konsolosluk her zaman iki ülke arasındaki uyumun ve düzenin sağlanması ve sürdürülmesi olacaktır. Bu bazen mikro bazen makro boyutlara ulaşabilir. Bir kişinin en şahsi ihtiyacına yönelik olacağı gibi bir takım sistematik ve uzun zamandır süregelen sorunların ortadan kaldırılmasına ilişkin çalışmalar da başkonsolosluklar tarafından masaya yatırılır. 

Daha detaylı olarak başkonsoloslukların görev ve sorumluluklarına bakacak olursak aşağıdaki gibi bir mini liste bu konuda bize fikir verecektir:

Kayıp ve çalıntı durumlarında;

Ülkeler arası gezginler, seyahatleri sırasında pasaport gibi bir kimlik ibrazı için kullanılan belgenin kaybı ya da çalınması durumunda büyük sorunlar yaşayabilirler. Ancak, eğer vatandaşı oldukları ülke bulundukları ülkede bir başkonsolosluğa sahipse, bu yabancı gezginlerin şanslı konumda olduklarını söyleyebiliriz. Çünkü kendi ülkelerinin başkonsolosluğuna gittikleri zaman, pasaport ya da kimlik kartlarını tekrar çıkarabilir ya da bu kişilerin vatandaşı oldukları ülkeyi bildiren resmen geçerli evrakları teslim alabilirler. Böylece kesintisiz bir şekilde seyahatlerine devam etme şansına sahip olurlar.

Kendi vatandaşları ile bölge halkı ilişkisinde;

Başkonsoloslukların başlıca görevlerinden biri de kendi ülke vatandaşları ile görev aldıkları ülke halkı arasındaki bağların güçlendirilmesi için girişimde bulunarak bu ilişkilere öncülük etmesidir. Bu görev farklı durumlarda farklı girişimleri gerekli kılabilir. Örneğin, öğrenciler için burs verilmesi ya da  kendi ülkesini terk ederek göçmen olarak yaşayan kişiler için sosyal hizmetlerin sağlanması bu girişimler arasında sıkça görülenlerden ikisi olarak sayılabilir. Başkonsolosluk, her zaman değilse de gerekli durumlarda kendi ülkesindeki seçimlerde, yabancı vatandaşların seçimlere katılmasına yardımcı olacak seçim komitelerinin kurulmasına da yardımcı olabilir.

Toplum karşısında görünürlük için;

Başkonsoloslukların en önemli rollerinden biri de görevlerini sürdürdükleri ülkelerde diplomatik bağların zenginleştirilmesine yardımcı olacak kamu görünüşünü sağlamaktır. Bu duruma örnek vermek gerekirse, başkonsolos ya da başkonsolosluktan yetki sahibi bir kişi bir çocuk hastanesinin ya da bölgedeki yeterince karşılanmayan ihtiyaçların giderilmesi için kurulmuş bir tıbbi araştırma merkezinin açılışına katılım gösterebilir. Etkinliğe bağlı olmak üzere, zaman zaman konuşmalar yapabilir ve yerel ihtiyaçlar için kendilerinin de desteğini dile getirerek belli bir görünürlüğe sahip olabilir. Bu durum hem bu bölgede yaşayan farklı ülke vatandaşlarının kaynaşması hem de diplomatik bağların güçlenmesi için kilit bir önem taşır.

Sosyal hizmetlerle bağlantı kurmak için;

Başkonsoloslukların bir başka şahsına münhasır görevi de kendi ülkelerinden gelen yabancı ziyaretçilerin vatandaşı oldukları ülkenin hizmet ve çalışmalarıyla bağlantı kurmaktır. Globalleşen ekonomi nedeniyle bu hizmete duyulan ihtiyaç ilk bakışta olduğunda çok daha büyük bir değere sahiptir. Bir örnek üzerinden bakalım; bir Fransa vatandaşının Amerika Birleşik Devletleri’ni ziyaret ettiğini düşünelim. Bu seyahati sırasında kendi kültürüne ve mutfağına özlem duyan Fransız vatandaşı, Fransa Başkonsolosluğuna başvurarak bu özlemini gidermek için uygun mekanlar hakkında bilgi isteyebilir ve farklı yöntemlerle ulaşamadığı pek çok Fransız restoranının bilgisine ulaşabilir.

Fahri Konsoloslukların Sorumlulukları Nelerdir?

Bazı konsolosluklar başkonsolosluklardan farklı bir kadro ile farklı hizmetler sunarlar. Bunlara Fahri Konsolosluklar adı verilir. Fahri Konsolosluklar ya da diğer bir kullanımla Konsolosluk Acentaları, sınırlı yetkiye sahiptir. Profesyonel konsolosluk çalışanları tarafından değil, fahri konsoloslar tarafından yönetilir. Bu kişilerin çoğu iş adamları ya da kadınları veya diğer güvenilir kişiler arasından seçilir. Hatta bu kişilerin gönderen ülkenin vatandaşı olma zorunlulukları dahi yoktur ve fahri konsolos olarak anılırlar. Fahri konsolosluk görevlileri genel olarak kendi mesleği ile sıklıkla ticari olan özel etkinlikleri uyum ile bir araya getirebilir. 

Elçilik ile Konsolosluk Arasındaki Farklar

Başkentlerde konsolosluğa ait görevler, her zaman değilse de genellikle büyükelçiliğin konsolosluk departmanı tarafından yürütülür. Ancak bu konsolosluk ile elçiliklerin aynı olduğu anlamına gelmez. Bu iki devlet kurumu, birbirini tamamlar nitelikte fakat farklı görev ve yetkilerdedir. 

Konsolosluklar, büyükelçiliklerin denetlemesine tabiidir. Görevde bulunduğu ülkedeki kurumlar arasında başı çeken elçiliğin bulunduğu binayı barındıran topraklar da elçinin ülkesine ait topraklar sayılır ve kendi ülkesinin kanunları bu topraklar üstünde de geçerli sayılır. Elçinin görev aldığı ülke ile kendi ülkesi arasındaki diplomatik bağların kopması durumunda ya da savaş gibi büyük bir olay yaşandığında elçi ile birlikte elçilik personelinin en güvenli şekilde kendi ülkelerine dönmeleri sağlanır. 

Diğer taraftan daha farklı sorumluluk ve yetkilere sahip olan konsoloslukların muhatabı, elçiliklerde olduğu gibi bulundukları ülkenin Dışişleri Bakanlığı değil, bulundukları şehrin en büyük mülki amirleridir. Konsoloslukların görevleri daha bireysel olmakla birlikte asli hedef bağlamında elçiliklerle ortaklaştığı söylenebilir. Çünkü her ikisi de iki ülke arasında farklı görev ve sorumluluklar üstlenerek diplomatik ve sosyal anlamda bir düzen sağlamayı hedef alırlar. Kişilerin huzur ve refahının yanı sıra iki ülke arasındaki ilişkilerin de sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için çalışırlar.

Bu yazımızda yer alan konsolosluk görevleri üzerinden siz de farklı bir ülkede bulunduğunuz herhangi bir zamanda ihtiyacınız dahilinde kendi ülkenizi temsilen orada bulunan başkonsolosluğa gidebilir ve size yardımcı olmalarını isteyebilirsiniz.