Kurşun Kalem ve Kuruboya Teknikleri

Çizim yapmaya başlayanlara tavsiye edilen ilk çizim malzemesi kurşun kalem veya kuru boyalardır. Aynı zamanda en eski çizim malzemeleridir.

Profesyonel ressamlar birçok teknikle farklı farklı eserler ortaya koyar. Kullandıkları fırça ve kalemlerden tuvallere kadar her ressamın kendine özgü tarzı vardır. Kuru boyalar ve kurşun kalemler, hem profesyonel hem de amatör sanatçıların teknik geliştirmesinde ilk olarak kullandıkları malzemeler arasında yer alır. Birbirine yakın özellikleri sebebiyle benzer tekniklerle kullanılan bu iki malzemeye mercek tutalım.

Çizim Teknikleri

Karakalem çalışmalarda ve boya kullanılarak yapılan resimlerde farklı teknikler kullanılır. Çizim teknikleri geliştirmek ve hayal gücünü kâğıda dökmek için öncelikle kurşun kalem veya kuru boyalarla işe başlayabilirsiniz. Böylece tuvallerin ve boyaların birçok özelliğini öğrenmeden önce resim sanatına adım atmış olursunuz.

Kurşun kalem ile kuru boyaların yapıları hemen hemen birbirinin aynıdır. Bu sebeple aynı teknikler kullanılır. Bu teknikleri şöyle sıralayabiliriz;

• Kurşun kalem veya kuru boya ile çalışırken daima en açık tonlarla çizime veya boyamaya başlanmalıdır. 
  
• Kuru boya, istenilen renk elde edilinceye kadar yüzey üzerine derece derece uygulanabilir; ancak koyu bir rengi açmak imkânsızdır. 
  
• Yüzey ve gölgelerde zengin bir renk dizisi kullanıldığında etkileyici çizimler elde edilebilir. 
  
• Örneğin; bir yüzeyi yeşile boyarken yeşilin farklı tonlarının yanında açık mavi, sarı ve kahverengiden de faydalanılabilir. 
  
• Çizimlerde detaylı çalışmalar için yüzeyi düzgün ve ince kâğıtlar tercih edilebilir. 
  
• Çizimin silinmesi, buharlaşması veya yayılması ihtimaline karşı çalışma üzerine sabitleştirici vernik uygulanabilir. 
  
• Büyük kapasiteli çalışmalar için kurşun kalem veya kuru boyalar uygun değildir; çünkü geniş yüzeyleri boyamak çok vakit alır, bazı durumlarda olanaksızdır. 
  
• Tükenmez ve flomaster kalemlerle yapılan çizimler için de kuru boya teknikleri kullanılır. 
  
• Karakalem çalışmalarda gölgelendirme için pamuk kullanılır. 
  
• Resim çizmeye yeni başlayan için silgi kullanmak zorunda kalabilir. 
  
• Karakalem resim çalışmaları için sadece bir kurşun kalem, silgi ve kalemtıraş yeterlidir. 
  
• Özellikle karakalem çalışmalarında en önemli çizim tekniği kâğıdı eşit parçalara bölerek kareli hale getirmektir. 
  
• Kareli yüzeylerde çizimin orantılı olması sağlanabilir. 
  
• Kâğıt üzerindeki çizgiler, oranlama ve boyutlandırma olanağı sağlar. 
  
• Çizim başlangıcında nesnelerin veya objelerin taslakları çıkartılmalıdır. 
  
• Masa ve sürahi gibi basit objelerle çizime başlamak, özellikle amatörlerin bu tür çizim malzemeleri tekniklerini öğrenmeleri için ideal bir seçimdir. 
  
• Taslak çalışmaların ardından gölgelendirme denemeleri yapılabilir. 
  
• Gölgelendirme aşamasında objeye çeşitli açılardan ışık gelmesi sağlanmalıdır. 
  
• Işık hatları için cetvel kullanılabilir. Tecrübeli çizerler serbest elle de çizebilir. Özellikle kalın hatlar serbest elle çizilebilir. 
  
• Objelerdeki gölgeler, kurşun kalem veya kuru boyalarla uygun şekilde kâğıda aktarılmalıdır. 
  
• Gölgelendirme, kurşun kalem kullanılan karakalem çalışmalarda özellikle önemlidir. Resme derinlik ve boyut kazandırır. 
  
• Tonlamalar ve gölgelendirmeler için farklı renk seçenekleri ile kuru boyalar kullanılabilir. 
  
• Dolgu rengi oluşturmak için birbirine bağlanmış küçük çizgiler işaretlenmelidir. 
  
• Kalemi aynı yönde ileri geri hareket ettirerek koyu renk tonları elde edilebilir. Hareket hızlı veya yavaş olabilir. Kalem darbelerini değiştirmek için baskı uygulanmalıdır. 
  
• Kurşun kalem resim sanatında farklı kalemlerle gölgeleme ve harmanlama teknikleri uygulanabilir.  
  
• Kurşunkalemlerin veya kuru boyaların çeşitli varyasyonlarına göre kullanılan çizim kâğıdı da farklı olabilir. Çizim kâğıtları, çizim malzemesine göre pürüzsüz veya kabartılı olabilir. 
  
• Özellikle eskizler için daha ucuz karalama kâğıtları kullanılabilir.
  

Kurşun Kalem ve Kuru Boya Özellikleri

En eski, en yaygın ve en ucuz çizim kalemi olan kurşun kalemler ve kuru boyalar, şekil ve kompozisyon çizimlerinde esnek çalışma olanağı sağlar. Ucunun sivriltilmesi dışında herhangi bir bakım veya hazırlık gerektirmez. Vazgeçilmez yardımcıları kalemtıraşlar ve silgilerdir.

• Sanat ve tasarım eğitiminin ilk basamağında kurşun kalemler yer alır. 
  
• Sanatçı adayları veya sanat okulları öğrencileri, kurşun kalemle karalamalar, gerçekçi ve detaylı resimler için çeşitli çalışmalar yaparlar. 
  
• Kurşun kalemlerle dar veya geniş çok sayıda ince çizgiler çalışılabilir; gerçeğe yakın tonlamalar veya ton geçişleri elde edilebilir. 
  
• Tasarımcı ve sanatçılar, görsel bir çalışmanın ilk aşamasında kurşun kalemden faydalanır. 
  
• İllüstratörlerin taslak çizimlerinde de kurşun kalemin rolü vardır. 
  
• Kurşun kalemlerin sertlik dereceleri, kullanım amaçlarına göre farklılık gösterir. 
  
• “H” serisi içinde üretilen kalemler sert uçludur. Bu serideki kurşun kalemler, teknik çizimler, ayrıntılar ve kontur çizimler için ideal boya kalemleridir. 
  
• Yumuşak uçlu “B” serisi kurşun kalemler ise; şekil çizimleri, taslaklar ve tonlamalarda kullanılır. 
  
• Kuru boyalar taslak çalışmalardan çok illüstrasyon çalışmaları için idealdir. 
  
• Kuru boyalar, kalem şeklinde veya uç olarak kutularda veya tek tek satılabilir. 
  
• Suda erime özelliği olan kuru boyalar da vardır. 
  
• Bu tür boyalar marker, anilin boya ve mürekkeple kullanılabilir.
  

Kalem Çeşitleri

Kurşun kalem, en basit sanatsal medyadır. Birkaç farklı formda üretilir. Farklı çizimler için farklı kurşun kalemler kullanılabilmektedir.

Grafit kurşun kalem: Standart grafit kurşun kalemler oldukça yaygındır. Sertliklerini ve yumuşaklıklarını göstermek için “9H” ve “9B” gibi aralıklarda etiketlenirler. “H” etiketinin sayısı arttıkça sertliği; “B” etiketinin sayısı arttıkça da yumuşaklığı artar.

Grafik çubuklar: Katı grafit çubuklardır. Daha kalın çizgiler için kullanılır. Çizim kâğıdında geniş bir alanda gölgelemeler veya karanlık tonlamalar yapılmasına olanak sağlar. Bazı çizimler kullanılması zorunludur.

Kömür kalem: Sıkıştırılmış odun kömüründen üretilir. Oldukça yumuşaktır. Daha derin ve daha zengin “siyahlar” çizmek için kullanılabilir. Kömür kalemleri, özellikle hızlı eskizler için idealdir.

Renkli kalemler: Çoğu sanatçının tercih ettiği kurşun kalem veya kuru boyalardır. Normal kalemlere göre daha yumuşaktır. Uçlarında renkli mumlar kullanılmıştır.

Suluboya kalemler: Renk bazlı kalemlerdir. Yüksek renkte canlı renkler elde etmek için suluboya kalemleri ile renkli kalemler karıştırılır.

Kurşun Kalem Nedir?

Kâğıt üzerine çizim ve yazı yazmayı sağlayan kalemdir. Yazı ve resim için siyah renkte veya renkli olarak kil veya grafitten üretilir. Standart bir kurşun kalemdeki grafitin çevresinde ahşap kaplama bulunur. Metal veya plastik kaplamalı kurşun kalemler de vardır.

“Kurşun kalem” terimi ilk kez 1565 yılında Alman vatandaşı İsviçreli doğa tarihçisi Conrad Gesner tarafından kullanılmıştır. O dönemde keşfedilen grafitin bir tür kurşun olduğu sanılıyordu. Bu sebeple aslında içinde grafit bulunan kalem “kurşun kalem” olarak anılmaya başlanmıştır.

Grafit parçalarını çizimlerde ilk kez Sibirya Türkleri kullanmıştır. O dönemde "kara taş" adı verilmiş. İlk kalem taslakları 1500’lü yıllarda İngiltere yakınlarındaki Seathwaite kentinde ortaya çıkmıştır. Bu kalem taslakları, koyunların üzerini işaretleme için kullanılmıştır.

Grafit zamanla yünlerle ve sopalarla birlikte kullanılmış ve kalem halini almıştır. İlk kurşun kalem denemeleri, toz haline getirilmiş grafit, kükürt ve antimon kullanılarak yapılan blok şeklindeki kalemlerdir. Zamanla yapılarında ahşap kullanılmaya başlandı ve grafitin zararlarından koruyan çubuk kalemler ortaya çıktı.

İlk ahşap kaplı grafit kalemler İtalya’da ortaya çıktı. Tutulması kolay olsun diye çokgen ahşaplar kullanıldı.

Günümüzde modern kurşun kalemler, grafit, kil tozu ve su karışımıdır. Bu malzeme genellikle altıgen ahşap çubuklar içine yerleştirilir. Bazı kalemlerde erimiş mum da kullanılır. Grafit, çeşitli maddelerle yüksek sıcaklıkta preslenerek ince çubuklar haline getirilir.

İçinde kesinlikle kurşun bulunmayan kurşun kalemlerdeki karalayıcı maddenin grafit, grafitin de bir çeşit karbon olduğu ise, grafitin kullanılmaya başlanmasından 200 yıl sonra anlaşılmıştır!