Mübaşir Nedir? Ne İş Yapar?

Mübaşir, mahkeme salonunda duruşmaya girecek olan kişileri ve tanıkları çağırmakla, yargıcın isteklerini yerine getirmekle ve belgeleri getirmekle yükümlü olan kimselerdir. Halk arasında “çığırtkan” olarak da bilinen mübaşirler, meslek olarak yardımcı hizmet sınıfı kategorisinde yer almaktadır. Mübaşirler aynı zamanda mahkemedeki dosyaların düzeninden, duruşma günü duruşması olan dosyaları sıralamaktan ve dosyaya eklenecek olan evrakları takip etmekten sorumludur. Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde görev yapmaktadırlar. Adalet Bakanlığı’na bağlı olarak çalışırlar. Mübaşirler sadece adliyelerde çalışabilirler. Adalet Bakanlığı, cezaevleri ve benzeri kurumlarda çalışamazlar. Mübaşir atamaları devlet tarafından yapılır ve bu nedenle KPSS sınavından 70’in üzerinde puan alınması gerekmektedir. En az lise mezunu olma şartı aranmaktadır.

Mübaşirin Görevleri

Mübaşirler, mahkeme salonlarındaki duruşmaların görülmesi aşamasında önemli görevler yerine getirmektedir. Adliyelerdeki işlerin büyük çoğunluğunu zabıt kâtibi ile birlikte yapan mübaşirlerin görevleri çok basit gibi gözükse de oldukça önemlidir. Duruşmaların işleyişinin aksamaması, dosyaların eksiksiz kaydedilmesi ve hâkime eksiksiz dosya verilmesi gibi görevleri ifa ederken mübaşirlerin oldukça dikkatli ve bilinçli hareket etmesi gerekmektedir. Duruşma salonuna girecek olanları çağırmak, zabıt tutmak gibi görevleri dışında mübaşirin pek çok görevi bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:

• Duruşma sırasında duruşmaya gelen tarafları ve duruşmada tanıklık edecek kişileri çağırmak, duruşma salonuna girmelerini sağlamak, duracakları yerleri göstermek ve bunlara uyulmasını sağlamak mübaşirin esas görevidir.
  
• Duruşmaya gelenlerden belgeleri toplayarak hâkime vermek ve duruşmanın yapıldığı salonda hâkimden aldığı emirlere uygun olarak disiplini sağlamak mübaşirin bir diğer görevidir.
  
• Duruşma sırasında söz söyleyecek olan kişinin sözünü ayakta söylemesini sağlayan mübaşir, salonda bulunanları da ayağa kalkmaları konusunda uyarmaktadır.
  
• Mübaşir, yemin verildiği ve kararın açıklandığı esnada duruşma salonunda bulunanları uyması gereken kurallar hakkında uyarmaktadır.
  
• Duruşmanın kapalı yapılması konusunda karar alındığında salonu boşaltmakla ve duruşmanın kapalı yapıldığına dair levhayı kapıya asmakla sorumludur.
  
• Eğer duruşma tarihi ertelendiyse mübaşir, duruşma tarihinin ertelendiğine dair bilgi kâğıdını taraflara vermektedir.
  
• İnternet üzerinden bilgilendirme sistemi olmayan adliyelerde günlük duruşma listesini herkesin görebileceği bir şekilde asmak mübaşirin bir diğer görevidir.
  
• Mübaşir, mahkemenin yazdığı yazıları zimmet defterine kaydederek ilgili makamlara teslim etmektedir. Ayrıca müzekkere ve tebligatları da ilgili makamlara ulaştırmak üzere posta işlemlerini yapmakla yükümlüdür.
  
• Mahkeme başkanı ve hâkimin uygun gördüğü yazı işleri müdürünün denetimi altında kalem işlerinde çalışmak, mübaşirin duruşmalar dışında yaptığı görevidir.
  
• Mahkemeye ait olan ve postaya verilecek evrakları postaya teslim ederek kuryelenmesini sağlamak mübaşirin görevidir.
  
• Zabıt kâtibinin hazırladığı duruşma dosyalarını alan mübaşirler, dosyaları duruşma gününden evvel incelenmesi için hâkime ve Cumhuriyet savcısına götürmekle yükümlüdür.
  
• Hâkimin isteği doğrultusunda dosyadan verilmesi istenen evrak örneğini hâkime vermektedir.
  
• Arşive götürülmesi ve arşivden çıkarılması gereken dosyaları düzenleyerek arşivi düzenli tutan mübaşir, genel anlamda arşiv işlerinde de sorumludur. Sunulan evrakları düzenli bir şekilde dosyaya takmak da mübaşire ait bir görevdir.
  
• Hâkim ve zabıt kâtibi ile birlikte keşiflere giderek yardımcı olmak, kanun ve yönetmeliklerle yüklenmiş hâkimin ve bağlı bulunduğu yazı işlerinin vereceği görevleri yapmak mübaşirin görevleri arasında yer almaktadır.
  

Mübaşirin Sahip Olması Gereken Nitelikler

Mübaşirlik bir devlet memurluğudur. Bu nedenle bir mübaşirin devletin belirlediği ve kanunlarla desteklenen niteliklere sahip olması gerekmektedir. Bu şartları sağlayabilen bir kimse mübaşir olabilir. Bu nitelik ve şartlar şu şekildedir:

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak mübaşir olmak için aranan en önemli şarttır.
  
• 35 yaşının aşılmamış olması ve erkek adaylar için askerlikle herhangi bir ilgisinin kalmamış olması gerekmektedir.
  
• Herhangi bir suç işlememiş, bu suçlardan hüküm giymemiş ve kamu haklarından mahrum kalmamış olmak bir diğer aranan şarttır.
  
• En az lise mezunu olması, KPSS sınavından 70 puan üzerinde puan alması ve arşiv araştırmasından olumlu sonuç alması gerekmektedir.
  
• Mübaşir olacak kişinin, görevini yerine getirmesine engel teşkil edecek herhangi bir akıl hastalığının bulunmaması gerekmektedir.
  
• Mübaşirlerin tutanak bilme yeteneğine sahip olması da aranan bir niteliktir.
  
• Bu şartlar sağlandıktan sonraki aşama ise mülakattır. Mülakatlarda genellikle kişisel özellikler, ailedeki bireyler ve bunun gibi özel sorular sorulmaktadır. Bu soruların dışında genel kültür, inkılâp tarihi ve güncel konularla ilgili sorular da gelmektedir.