Mürsafi Nedir, Faydaları Nelerdir, Nasıl Kullanılır?

Mür veya mürsafi, nadide bir reçinedir. Birçok ilaçta kullanılır. Özellikle uçucu yağ formu dünya genelinde yaygındır. Şifalı özellikleri de dikkate değer!

“Mürsafi”, adını pek duymamış olabilirsiniz. “Sarı sakız” olarak da bilinen bir reçine türüdür. En güçlü doğal antibiyotiklerden biridir. Arap Yarımadası ve Afrika’ya özgü bir ağacın reçinesidir. İlaç yapımı ve parfümeride yararlanılan, kokulu bir reçine türüdür. Acı tadına rağmen hoş bir kokusu vardır. Faydaları da oldukça fazla. Diğer detaylar makalemizde…

Mürsafi Nedir?

Mürsafi; “Commiphora” cinsi bir dizi küçük ve dikenli ağaç türünden elde edilen doğal bir sakız veya reçinedir. Başka bir ifadeyle; “Commiphora” türlerinin üyeleri olan ağaçların kabuğundaki kesiklerden çıkan bir özsu maddesidir.

Mürsafi, adını, saf görünümü ve acı tadından alıyor. Farklı isimlerle anılabiliyor. Örneğin; “mür”, “mürr-ü safi”, “mürrisafi”, “Afrika mür”, “zift mürr”, “mürr mekki”, “sakız mür” gibi isimleri de vardır. İngilizce karşılığı “myrrh” şeklindedir. “Mür” sözcüğü, Arapça “acımsı” veya “saf acı” anlamına gelen “murr” sözcüğünden türetilmiştir. Türkiye’de yaygın olarak “mürsafi” adı kullanılır.

Mürsafinin elde edildiği ağaç, bilimsel olarak “Commiphora myrrha” şeklinde bilinen, “Burseraceae” familyasından bir ağaçtır. Yaygın olarak “Commiphora myrrha” türlerinden toplanır. Bir başka sık kullanılan türü de ”Commiphora molmol”dur. Ağaç özünden elde edilen reçineye “mür” veya “mürsafi” adı verilir. Bu reçinenin elde edildiği ağaç, Arap Yarımadası’nda Suudi Arabistan, Umman, Yemen ve Afrika'ya özgüdür. Afrika’da yaygın olarak Cibuti, Etiyopya, Somali ve Kuzeydoğu Kenya’da yetişir.

“Commiphora myrrha” ağacı, çok dikenlidir ve yaklaşık 4 metre yüksekliğe kadar büyüyebilir. Gövdesinin kalındığı 20 ila 30 santimetredir. Yıllık ortalama yağış alan bölgelerde, 250 ila 1300 metre arasındaki rakımlarda büyür. İnce, kireçli ve özellikle de kireçtaşı bulunan toprakları sever.

Mürsafi ağacı, düğümlü gövdesi ve beyaz çiçekleri sebebiyle oldukça farklıdır. Çöl koşullarında yetiştiği için çok az yaprağı vardır. Sert hava ve rüzgâr sebebiyle garip ve bükülmüş bir şekil alabilmektedir.

Mürsafi hasadı için ağaç gövdesi kesilir. Böylece reçine dışarı akar. Reçinenin kurumasına izin verilir. Reçine, kısmen sertleştiğinde "gözyaşları" gibi ağaç gövdesinden aşağı doğru sarkar; daha sonra toplanır. “Mür sakızı” denen bu reçine, buhur gibi bir reçinedir. Ağaç gövdesinden adeta kanayan mürsafi, tekrar tekrar hasat edilebilir. Mumludur ve çabucak pıhtılaşır. Hasattan sonra reçine, sert ve parlak hale gelir. Sarımsı, açık veya opak görünümlü olabilir. Sarı, kırmızı ve kahverengi renklerin karışımı bir rengi vardır. Oldukça aromatiktir. Yaşlandıkça derinleşen beyaz çizgiler ortaya çıkar.

Çeşitli uçucu yağlar içeren bu reçine; ilaç, parfüm, çeşitli kozmetik ürünleri ve tütsülerde yaygın olarak kullanılır.

Mürsafinin Faydaları Nelerdir?

Mürsafi, oldukça faydalı bir reçinedir. Çeşitli formlarda doğal bir ilaç olarak kullanılabilir. En önemli özelliklerinden biri doğal bir antibiyotik olmasıdır. Özellikle kış hastalıklarına karşı etkilidir. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklardan korur. Daha birçok faydasından söz ediliyor. 

Bu faydalarına ilişkin bilimsel kanıta ihtiyaç duyulsa da, içeriğindeki insan sağlığı için faydalı maddeler göz önüne alınıyor. İçeriğinde; anti-enflamatuar ve antioksidan etkiye sahip “terpenoid” ve “seskiterpen” olarak adlandırılan iki aktif bileşik bulunur. Bu bileşiklerin anti-kanser ve antibakteriyel faydaları ve diğer potansiyel terapötik kullanımları için çeşitli araştırmalar yapılmaktadır.

Acı bir tadı olan mürsafi, tarihten günümüze geleneksel olarak bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. Hazımsızlık, soğuk algınlığı, öksürük, cüzam (lepra), frengi (sifiliz) ve spazmlar için geleneksel olarak kullanılmaktadır. Ayrıca; uyarıcı ajan olarak ve adet akışını arttırmak için tavsiye edilir. Dişeti iltihapları, kanser yaraları, çatlamış dudaklar, hemoroit, çeşitli yaralar, sıyrıklar ve yanık için de topikal olarak kullanılabilmektedir.

Uzmanların görüşleri ve bazı araştırmalar çerçevesinde mürsafinin potansiyel faydalarını şöyle detaylandırabiliriz;

• Antimikrobiyal özelliği bulunan bu reçine, bağışıklığı güçlendirir. Mikropların çoğalmasını engeller.
  
• Doğal bir antienflamatuar olan mürsafinin mide koruyucu özelliği vardır.
  
• Öksürük ve soğuk algınlığı gibi kış hastalıklarına karşı etkili sonuçlar verir.
  
• Viral enfeksiyonlarla mücadele ederek, burun tıkanıklığını azaltır, solunum yollarındaki fazla balgamın atılmasına yardımcı olur.
  
• Antibiyotik özelliği bulunan mürsafi, karaciğere zarar vermez, sindirim bozukluğuna yol açmaz.
  
• Sindirim, sinir ve kan dolaşımı sistemleri üzerinde olumlu etkileri rapor edilmiştir.
  
• Kalbin pompalama kabiliyetini ve safra kesesinin işlevini güçlendirerek, beyni ve sinir sistemini harekete geçirir.
  
• Bağışıklık sistemini aktive ederek, kan dolaşımını destekler. Dokulara oksijen sağlayan sisteme yardımcı olur.
  
• Ağızda çiğnenebilen mürsafi, ağız ve nefesteki kötü kokuları giderir.
  
• Dil altında bir süre emilerek yutulduğunda nefes darlığını hafifletir, ses kısıklığını iyileştirir.
  
• Kadınlarda adet sorunları ve düzensizliklerine karşı kullanılması tavsiye edilmektedir.
  
• İçeriğindeki antioksidanlar, vücutta çevresel faktörlerden kaynaklanan oksidatif stresi nötralize etmeye yardımcı olur.
  
• Mürsafi ekstraktları ve bileşikleri, jinekolojik kanser hücrelerine karşı etkili olabilmektedir.
  
• Nöropatik ağrıları hafifletebileceğine dair bazı olumlu kanıtlar elde edilmiştir.
  
• Romatoid artrit ile bağlantılı iltihaplanmanın tedavi edilmesine yardımcı olabilmektedir.
  

Ayrıca;

• Ateşi azaltır.
  
• Gıda zehirlenmesine karşı kullanılabilir.
  
• Balgam söktürücüdür.
  
• Kızamık, kabakulak ve suçiçeği gibi enfeksiyonlu sorunlarda kullanılabilir.
  
• Mantar enfeksiyonlarına karşı etkilidir.
  
• Hazımsızlığı azaltır.
  
• Dolaşım sistemini toksinlerden korur.
  
• Mide gazları ve spazmlarını giderir.
  
• Böbrek ve mesane ağrıları için tavsiye edilir.
  
• Bağırsak parazitlerine karşı kullanılabilir.
  
• Eklem ağrılarını hafifletir.
  
• Zihinsel aktiviteyi güçlendirir.
  

Peki, mürsafinin dozajı ne kadar olmalıdır?

Mürsafinin uygun dozu, kullanıcının yaşı, sağlığı ve diğer bazı faktörlere bağlıdır. İdeal doz aralığı için yeteri kadar bilimsel araştırma ve kanıt bulunmamaktadır. Doğal ürünler her zaman güvenli değildir ve bu sebeple dozajlarının miktarı önemlidir. Mürsafi ürünlerinde bulunan etiketlerindeki talimatlara uygun dozlarda tüketilmelidir. Çeşitli sağlık riski taşıyanların bir doktora veya sağlık uzmanına danışması gereklidir.

Mürsafinin Yan Etkileri Nelerdir?

Mürsafi, küçük miktarlarda kullanıldığında çoğu insan için güvenli olarak kabul ediliyor. Ancak hamile ve emziren kadınlarda, diyabet ilacı kullanan kişilerde zararlı sonuçlar doğurabilmektedir. Yüksek dozda tüketilmesi kalp hızını etkileyebilmektedir.

Önemli yan etkileri şöyle sıralanabilir;

• Ağızdan büyük dozlarda alınması güvensiz olarak görülüyor. 2-4 gramdan büyük miktarlar, böbrek tahrişine ve kalp atış hızı değişikliğine neden olabilmektedir.
  
• Doğrudan cilde uygulandığında cilt döküntüsüne yol açabilir; ağızdan alındığında ishale sebep olabilir.
  
• Mürsafi, hamileler için tavsiye edilmiyor. Hamile kadınlarda “uterusu kontrakte (kasılma)” edebilmektedir. Yani rahmi uyarabilen özellikleri sebebiyle düşük riski doğurmaktadır.
  
• Uterus (rahim) kanamasını uyarabilen mürsafi, bazı kadınlar tarafından menstrüasyon (regl) dönemleri öncesi kullanılır. Halen uterus kanaması yaşanıyorsa daha da kötüleştirebileceğinden mürsafi dikkatli kullanılmalıdır.
  
• Emziren kadınlar üzerindeki yan etkileri hakkında yeterli kanıt olmamasına rağmen tavsiye edilmemektedir.
  
• Mürsafi, kan şekerini ciddi oranda düşürebilir. Kan şekeri ilaçları ile birlikte kullanıldığında risk doğurmaktadır. Diyabet ilacı kullananların mürsafi kullandığında kan şekeri seviyesini dikkatle izlemesi gerekir.
  
• Bazı durumlarda vücut ateşini yükseltebilmektedir.
  
• Büyük miktarda tüketildiğinde kalp hızını olumsuz etkileyebilir. Kalp rahatsızlığı olanların doktor tavsiyesi ile kullanması önerilir.
  
• Kan değerlerini ve pıhtılaşmasını etkileyebileceğinden ameliyat sırasında ve sonrasında risk doğurmaktadır. Herhangi bir ameliyattan en az 2 hafta önce mürsafi kullanımı bırakılmalıdır.
  
• Kan pıhtılaşması ilaçları ile de etkileşime girebilmektedir. Mürsafi kullanmak bu ilaçların işlevlerini azaltabilmektedir.
  
• Hassas cilde sahip kişilerde alerjik kontakt dermatit gelişebilmektedir.
  

Not: Mürsafinin faydaları gibi zararları veya yan etkilerinin kanıtlanması için daha fazla bilimsel araştırmaya ihtiyaç vardır!

Mürsafi Nasıl Kullanılır?

Mürsafi; yağ, ekstrakt (özüt), gargara, tentür gibi çeşitli formlarda kullanılır. Dünya genelinde en yaygın kullanımı uçucu yağ formudur.

• Eczacılıkta mür, gargaralar ve diş macunlarında antiseptik olarak kullanılır.
  
• Bazı abrazyonlarda (sıyrık) ve küçük cilt rahatsızlıklarında uygulanan bazı linimentler (ağrı kesici merhem) ve iyileştirici tuzlarda kullanılır.
  
• Diş ağrıları için analjezik olarak; çürükler, eklem ağrıları ve burkulmalar için de liniment olarak kullanılabilir.
  
• Aynı zamanda diş tozlarının ortak bir maddesidir.
  
• Mürsafi kullanarak elde edilen bileşik tentür, özellikle atların yaralarını iyileştirmek için veterinerlik uygulamalarında kullanılır.
  

Mürsafi Esansiyel Yağı Nedir?

Mürsafi esansiyel yağı, reçineden elde edilen oldukça faydalı bir uçucu yağdır. Sağlık için faydaları, diğer formlarının faydaları ile benzerlik taşısa da bu yağın içeriğindeki diğer bazı maddeler ve yağlar sebebiyle farklı yararları söz konusudur. Aromaterapi uygulamalarında çok saygın bir yağdır. Birçok tıbbi kullanımı da vardır.

Bu uçucu yağın ana bileşenleri; “asetik asit”, “alfa-pinen”, “heerabolen”, “limonen”, “cuminaldehid”, “öjenol”, “krezol”, “kadinene”, “formik asit” ve “seskiterpenler”dir. Buhur, lavanta, palmarosa, paçuli, gül ağacı, sandal ağacı, çay ağacı ve kekik gibi bitkilerin yağları ile harmanlanabilir.

Bu şifalı yağın potansiyel faydalarını şöyle sıralayabiliriz;

• Mikrobiyal enfeksiyonlar sebebiyle ortaya çıkan birçok sağlık sorununu önler veya tedavi eder.
  
• Kasları, bağırsakları ve diğer iç organları güçlendirir ve cildi pürüzsüzleştirir.
  
• Saç köklerini güçlendirir, saç kaybını önler.
  
• Cilt yaralarında kanamayı durdurur.
  
• Viral enfeksiyonlar ve mantar enfeksiyonları ile savaşır.
  
• Kan dolaşımını, sindirimi ve sinir sistemi aktivitesini uyarır, zararlı maddelerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır.
  
• Beyin ve sinir sistemini uyararak, zihni aktif tutar.
  
• Mide ve bağırsak gazlarından kurtulmaya yardımcı olur.
  
• Solunum yolları ve akciğerlerde mukus birikimini azaltır.
  
• Terlemeyi artırarak, toksinlerin, fazla tuz ve suyun vücuttan atılmasını sağlar.
  
• Kan dolaşımını uyararak, dokulara yeterli miktarda oksijen kaynağı sağlar.
  
• Özellikle baharatlı yiyeceklerin tüketiminden kaynaklanan hazımsızlığı giderir.
  
• Kas kasılmaları veya spazmlarını rahatlatır.
  
• Menstrüasyona (adet) bağlı duygudurum dalgalanmaları ve hormonal dengesizlikler gibi semptomları hafifletir.
  

Dikkat: Mürsafi esansiyel yağının fazla tüketilmesinin toksik etkileri olabilir. Özellikle hamile kadınlar fazla tüketmemelidir!

Bunları Biliyor musunuz?

• Mürsafi, tarihte mumyalama işlemlerinde kullanılmıştır. Ölü bedenleri korumak için mumyalama karışımlarına eklenmiştir. Özellikle Eski Mısırlılar tarafından mumyalanma işlemlerinde natronla birlikte kullanılmıştır. 
  
• Antiseptik özellikte ve güzel bir kokusu olan mürsafi, diş macunu ve gargara gibi ağız bakım ürünlerinde kullanılır.
  
• Arapların ticari olarak kullandığı ismi “meetiga”dır. Bu ürün, daha kırılgan ve sakızlıdır.
  
• “Commiphora” ağaç türlerinin çeşitli reçineleri parfümler, ilaçlar, yara sargıları ve tütsü maddeleri olarak kullanılır.
  
• Mür benzeri diğer reçineler; “opopanax”, “balsam”, “guggul bisabolol” ve “Hint mür” gibi isimlerle bilinir.
  
• Kokulu "mür boncukları", bir Batı Afrika ağacı olan “Detarium microcarpum”un ezilmiş tohumlarından yapılır. Bu boncuklar, Mali’de geleneksel olarak evli kadınlar tarafından kalça çevresine şerit olarak takılır.
  
• Mürsafi, geleneksel Çin tıbbında “acı” ve “baharatlı” olarak sınıflandırılır.
  
• Mürsafi reçinesi, geleneksel Ayurveda ve Unani tıbbında tonik ve gençleştirici olarak kullanılır.
  
• Mürsafi esansiyel yağı, yiyecek ve içeceklerde lezzet katıcı bir bileşen olarak kullanılır. Parfüm, tütsü ve kozmetikte de “sabitleyici” olarak kullanılmaktadır.
  
• Mürsafi esansiyel yağı binlerce yıldır geleneksel şifa terapilerinde ve dini törenlerde kullanılmaktadır.
  
• Mürsafi reçinesi, Eski Mısır'da saman nezlesi ve uçukları tedavi etmek için kullanılmış.
  
• Eski Yunanlılar, askerlerin savaş yaralarını temizlemek için bir antiseptik olarak kullanmışlar. Bu sebeple savaş alanlarında sık sık mürsafi taşınmıştır.
  
• Eskiden çok değerli olan sıvı mürsafi, tarihte Yahudi kutsal tütsülerinde kullanılmıştır.
  
• İncil’de mürsafiden 152 kez bahsedilmiştir. Kitapta; baharat, doğal bir ilaç ve ölüleri arındırmak için kullanıldığı belirtilmektedir. 
  
• İbranice İncil'de birçok yerde mür, “sarhoş edici niteliklere sahip nadir bir parfüm” olarak bahsedilmektedir.
  
• Yeni Ahit'te (İncil) Hz. İsa'ya bilge adam tarafından getirilen 3 armağandan biri de mürsafidir. Diğer hediyeler, altın ve sığınaktır.
  
• Yahudiler, ibadethanelerde kutsal anointing (yağlama) yağı yapmak için mürsafi kullanmıştır.
  
• Tarihsel olarak mürsafi yağı, dini törenlerde yaygın olarak sıcak kömür üzerinde ısıtılarak kullanılmıştır. Bu işlemin, bir dini ritüel öncesi odaya manevi bir nitelik kazandırdığına inanılmıştır.