Paramotor Nedir, Özellikleri Nelerdir?

25 Haziran 2023 Yazar: Uğur Eskier

Paramotor, motorlu hafif hava araçları arasında en güvenli hava aracıdır. Taşınması kolay motor ve yamaç paraşütünün optimizasyonu ile uçar.

Paramotor, “motorlu yamaç paraşütü” veya Powered Paragliding (PPG) olarak da bilinir. “Paraşüt” ve “motor” kelimelerinin birleştirilmesinden türetilen bir kelimedir. Sırtta taşınan bir motor, büyük bir pervane ve yamaç paraşütü ile uçabilen hafif hava aracıdır. Uçuş irtifası tamamen pilotun kontrolünde olan paramotor, yerden 5 kilometre yüksekliğe kadar çıkabilir. Dünyada 20 yıl geçmişi olan paramotor, Türkiye’de son 10 yıl içinde yaygınlaştı. Hobi uçuşları başa olmak üzere reklam ve haber amaçlı havadan fotoğraf ve video çekimleri için de kullanılabiliyor. Paramotor, genellikle çok daha ağır, daha güçlü ve farklı kontrol hâkimiyetine sahip olan yamaç paraşütünün motorlu versiyonudur. Motorsuz yamaç paraşütüne göre çok daha güvenlidir. Ayakla veya tekerlekle hareket etme özelliği olan iki modeli bulunuyor. Adrenalin yaşamak isteyenlerin tercih ettiği hava araçlarından biri olan paramotorla evlilik teklifi yapanlar bile var! Devamı makalemizde…

Tarihi

Paramotor, motorlu yamaç paraşütüdür. Dünyanın ilk paramotoru 1980 yılında İngiliz helikopter pilotu Mike Byrne tarafından Essex’te kullanıldı. 1986 yılında Fransız La Mouette firmasının geliştirdiği yeni bir paramotor modeli, Fransa'da popüler hale geldi. Ardından paramotor, hobi aracı olarak Avrupa’da hızla yayıldı. 13 Haziran 2006 tarihinde Kanadalı Csaba Lemak adlı firma, ilk elektrik motorlu paramotoru üretti.

Tanımı ve Parçaları

Paramotor, kullanıcının ileri doğru hareket etmesini ve yükselmesini sağlayan motor; havada manevra yapmayı ve süzülmeyi sağlayan kanat (yamaç paraşütü); pilotu motora ve kanata bağlayan “harnes” adlı uçuş koltuğu ve yedek paraşütten oluşur. Ayrıca, denize düşme halinde patlayan ve “agama” adı verilen hava yastığı, telsiz, yolcu harnesi, uçuş tulumu ve uçuş botu gibi parçaları da bulunuyor. Ayakla hareket eden modeli; kafesli pervane, hızlanma tokaları, entegre kollu koşu takımını kullanıcı ile birleştiren bir çerçeveden oluşur. Tekerlekli fırlatma birimi olan ve “trike” adı verilen modeli ise bir veya iki kişiliktir. Tekerlekleri 3 veya 4 adet olabilir. Yamaç paraşütünün sağ ve sol yükselticilerine iki bağlantı noktası bulunur.

Paramotorun pervanesi, genellikle 80 ila 150 cc hacmindeki benzinli, içten yanmalı ve iki zamanlı küçük bir motor tarafından hareket ettirilir. Bu motorlar, yamaç paraşütünün verimliliğine, pilot ağırlığına ve hava koşullarına bağlı olarak saatte yaklaşık 4 litre yakıt kullanarak yükse tork ve itme gücü üretir. Daha düşük yakıt kullanımı ve yüksek performans için 4 zamanlı yeni nesil motorlar da kullanılabilmektedir. Bazı modelleri de elektrikle çalışmaktadır. Ancak elektrikli modelleri çok nadir kullanılıyor. Wankel motorlu bazı modelleri de nadir de olsa bulunmaktadır.

Paramotorun paraşüt kanatları, güç tahriki için serbest uçuşta kullanılan yamaç paraşütüne kıyasla daha özel bir tasarımla üretilir. Bu kanatlar, genellikle daha yüksek bir hız için tasarlanıyor. Bazı modellerinde, 1980'li yıllardan kalma askı planörlerinden alınan bir fikirle havada dengeyi sağlamak için “refleks” profili de bulunabiliyor. Paramotor, kullanımı çok zor olmayan bir hava aracı. Elle tutulan bir gaz kolu sayesinde pervanenin itme gücü kontrol ediliyor. Ağırlık da paraşütü kullanarak yönlendiriliyor. Paraşüt yönlendirmek için kullanılan kanat frenleri, sportif paraşütler ve yamaç paraşütündeki gibi kullanılıyor.

Özellikleri Nelerdir?

Paramotorlar, bir motor ve yamaç paraşütü entegresi ile kullanılabilen hafif bir hava aracıdır. En zor yanı, özellikle rüzgârlı havalarda yamaç paraşütünün (kanatları) kontrol edilmesidir. Kalkarken ve iniş esnasında paraşütün kontrolü çok önemli. Bir paramotor pilotu olmanın en önemli aşaması da, havadan ve yerden motorsuz olarak yamaç paraşütünün yönetilmesidir. Kanadın yönetilmesi sürecine “kiting” adı verilir ve süreçteki en karmaşık ve en önemli adımdır. Kanadın yerden kaldırılması hakimiyeti sağlandıktan sonra motor sürece dahil edilir.

Paramotorun motor ağırlığı 20 ila 25 kilogram civarındadır. Bazı modellerde 20 kilogramın altında veya 30 kilogramın üzerinde ağrılığı olan motorlar da bulunabiliyor. Kanat ve motor ağırlığı ile pilotun ağırlığı arasında doğrudan bağlantı vardır. Pilotun ağırlığına göre kanat genişliği değişebilir. Normal kilolardaki insanlar her tür paramotoru kullanabilir. Ayakla hareket ettirilen modelleri fiziksel olarak kullanmakta sorun yaşayanlar, “trike” ekleyerek tekerlekle hareket edebilir.

Paramotorla İlgili Bazı Bilgiler

Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, motoru durduğu halde yere güvenle iniş yapabilen en güvenli motorlu hafif hava aracı paramotordur.
Paramotor ile havalanmak için yamaç gibi eğimli araziler ekstra avantaj sağlar. Ancak 20 ila 40 metrelik düz bir alandan da havalanabilir.
Kumandası ile kanatları sağa veya sola çevirerek manevra yapılabilir. Kanatların kontrolü çok rahattır.
Neredeyse bir sırt çantasına sığabilen motoru, hava ile itme gücü üretir.
Paramotor kullanmak için herhangi bir lisans gerekmiyor; ancak bazı havacılık kuralları çerçevesinde uçulabilir. Ayrıca, sertifikalı bir eğitmenden eğitim alınması gerekiyor.
Paramotor eğitimleri, pilot adayının yeteneklerine göre 10 günden 2 aya kadar sürebilmektedir.
Belirlenen bölgelerde uçuş izni olmaksızın uçulabilir; ancak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yönetmelikleri ve havacılık kuralları dikkate alınmalıdır. Belirlenen alanlar dışında uçanlar için bazı cezalar uygulanabiliyor.
Durgun hava koşullarında ideal uçuş sağlar. 15 veya 20 knottan daha güçlü rüzgârlarda uçulması tavsiye edilmiyor.
Paramotorla düz ve ters olmak üzere iki tür kalkış yapılabilir. Az rüzgâr olan havada düz, rüzgârın yeterli olduğu havada da ters kalkış yapılır. İniş için ise rüzgâr karşıya alınarak yere 1 metre kala kanat frenleri çekilir.
Paramotorla güvenli bir iniş için kanatların kullanımı çok önemlidir. Motorun gücü ile iniş sağlasa da asıl faktör kanattır. En zor olan kalkıştır; iniş nispeten daha kolaydır.
Motor sadece itme kuvveti üretir ve mesafe kat ettirir. Kanatlar ise yönlendirme yaptırır, hızlı düşüşü engeller.
İniş yaparken herhangi bir olumsuzluk durumunda motoru sayesinde tekrar havalanabilir.
Paramotor oldukça güvenli bir hava aracı. Son 30 yılda paramotor kazası ile ölen insanların sayısı yok denecek kadar az.
Oldukça hafiftir, herhangi bir araçla taşınarak uygun alanlarda uçulabilir.
Paramotorun kurulumu çok basittir. 15 dakika içinde uçmaya hazır hale getirilebilir.
Paramotor, rüzgârsız bir günde saatte 20 ila 70 kilometre hız yapabilir; 5 kilometre yüksekliğe çıkabilir.
Paramotorlar çok yükselebilse de güvenlik açısından genellikle 100 ila 200 metre yüksekliklerde kullanılır.
Yüksek motor sesinin rahatsız etmemesi için kulaklık ve kask takılarak kullanılabilir.
Gerekli aparatlar ve malzemeler takıldığında ve uygun ağırlık sağlandığına iki kişi de uçabilir.
Bir paramotor, motorunun büyüklüğüne göre saatte 2 ila 4 litre yakıt tüketir. Yakıt deposunun büyüklüğüne bağlı olarak 100 ila 150 kilometre mesafe uçabilir.
Motorsuz yamaç paraşütü gibi hava termalleri ile değil, motorun itme gücü ile havalanabilir.
Motor ve pervanesinin ağırlığı modeline göre 15 ila 30 kilogram olabilir.
Çift kişilik ve tek kişilik hobi uçuşları için yaygın olarak kullanılmaktadır. Reklam ve belgesel çekimlerinde de tercih edilebiliyor. Bazı durumlarda denizde can kurtarma amaçlı da kullanılabilmektedir.
Paramotor eğitimleri yaklaşık 20 bin lira; paramotor fiyatları da 30 ila 40 bin lira civarındadır.