Şeker Hastası İçin Beslenme ve Yememesi Gerekenler

Diyabet; barışık olunması gereken, nazlı bir hastalık. Aldığınız besinlerin türlerine dikkat etmeniz gerekiyor. İşte diyabetliler için beslenme önerileri…

Diyabet veya şeker hastalığı, pankreasın yeteri kadar insülin salgılayamaması ve yeterli derecede insülin kullanamaması sonucu oluşan bir hastalıktır. Tam olarak iyileşmenin görülmediği bu hastalık, bir ömür boyu devam eder. Hastalığa bağlı oluşması muhtemel bazı sorunlar önlenebilir veya geciktirilebilir. Uygun bir diyet programı ile hastalıkla barışık yaşayabilirsiniz. Hazır gıdalardan uzak durarak annelerinizin yemeklerine dönmeniz gerekiyor. Makalemizde, diyabete uygun beslenme önerilerini ve tüketilmemesi gereken besinlerle ilgili bilgileri bulabilirsiniz.

Beslenme Önerileri

Diyabet hayatınıza girmişse, sağlıklı gıdaları uygun miktarlarda ve düzenli yemek saatlerinde tüketebileceğiniz “diyabet diyeti” uygulamanız gerekir. Diyabet diyeti, besin öğeleri açısından zengin, yağ ve kalorisi az sağlıklı beslenme planıdır. Anahtar besinler; meyveler, sebzeler ve tahıllardır. Aslında bir diyabet diyeti, herkes için en iyi yemek planıdır. Madde madde sırlayacağımız öneriler, her insan için sağlıklı beslenme diyeti olarak da kullanılabilir.

• Omega 3 Yağ Asitleri: bu esansiyel yağ asitleri vücut tarafından üretilememektedir, dolayısıyla farklı gıdalar aracılığıyla vücuda aktarılmaktadır. Omega 3 yağ asitleri şeker hastalığının yol açtığı kalp ve damar rahatsızlıklarını önlemek amacıyla oldukça önemlidir.
  
• Zeytinyağı: iyi kolesterolü yükseltir ve damar tıkanıklığına karşı koruma sağlar. Beraberinde İnsülin direncini azaltır ve kan şekerinin stabilize olmasına yardımcı olur.
  
• Sebze ve meyve grubundaki gıdalar içerdikleri zengin vitamin ve minerallerin yanı sıra lifli yapıya sahiptirler. Bu lifli yapıları sayesinde de kan şekerinin dengelenerek sabit kalmasına yardımcı olurlar. Lahana, karalahana, portakal, ıhlamur, limon, brokoli, turp, şalgam, greyfurt, ıspanak bu grupta ön sırada gelen besinlerdendir. Bu sebze ve meyveleri tüketirken tuz ve sos içermemelerine dikkat etmek gerekir. Aynı zamanda yüksek oranda tuz içerdiği için konserve formunda da tüketilmemelidir.
  
• Üzüm çekirdeği ve yeşil çay, şeker hastalarının kullanabileceği ilaç dışı güçlü tedavi araçlarından ikisi. Bu gıdalar vücutta İnsülin etkinliğini arttırıyor ve diyabet sonucu ortaya çıkan hastalıkların engellenmesinde etkin rol oynuyor. Üzüm çekirdeği aynı zamanda güçlü bir antioksidan kaynağı ve uzmanlar tarafından aç karna tüketilmesi öneriliyor.
  
• Krom vücuttaki İnsülin etkinliğini arttırdığı için diyabetli hastalarda tüketilmesi gereken mineraller arasında yer alıyor.
  
• Beta glukan şekere bağlanarak geç emilmesini sağlıyor dolayısıyla ani yükselmeleri önlüyor. Yulaf ezmesinin içerisinde bol miktarda beta glukan bulunuyor. Şeker hastaları yulaf ezmesini süt ve yoğurtla birlikte tüketebiliyorlar. Ayrıca meyvelerin üzerine serpilecek tarçın ya da çayla tüketilecek çubuk tarçın da şekerin düşürülmesinde etkin rol oynuyor.
  
• Bakliyat grubundaki ürünler içerdikleri yüksek oranda lifle şekerin kana karışma hızını düşürürler ve kan şekerinin kontrolünü desteklerler. Aynı zamanda besinlerden gelen kolesterol emilimini yavaşlatarak kalp hastalıkları riskini de düşürürler.
  
• Domates suyu şeker hastaları içi başarılı bir kan sulandırıcıdır. İçeriklerinde tuz barındıran konsantre ürünler yerine taze sıkılmış domates suları tüketilmelidir.
  
• Sarımsak, şeker hastalığının yol açabileceği kalp ve damar hastalıklarına karşı güçlü bir koruma sağlar.
  

• Hastalığın teşhisi, beslenme alışkanlıklarınızı değiştirmeniz anlamına geliyor. Yeme düzeninde ihtiyaç duyulan değişikler, uzman bir diyetisyenin önerileri dikkate alınarak uygulanmalı.
  
• Şeker hastaları öğün atlamamalı; her gün düzenli öğünleri olmalı.
  
• Şeker hastalarının tükettiği besin veya gıdaların etiketleri incelenerek, içerikleri öğrenilmeli. Besinlerin kalori ve yağ oranları, tatlandırıcı kullanılmışsa cinsi mutlaka bilinmeli. Yani şeker hastaları ne tükettiğini bilmeli…
  
• Diyet programınız için sağlıklı karbonhidratlar seçin. Sindirim sırasında şekerler (basit karbonhidratlar) ve nişastalar (kompleks karbonhidratlar) kan glikozuna dönüşür. Meyveler, sebzeler, tam tahıllar, baklagiller (fasulye, bezelye ve mercimek gibi) ve az yağlı süt ürünleri gibi sağlıklı karbonhidratlara odaklanın.
  
• Şeker tüketimini tamamen bırakmanız gerekmiyor. Ancak şeker başta olmak üzere tükettiğiniz tüm besinleri ölçülü kullanmalısınız.
  
• Şeker hastalarına tavsiye edilen en önemli besin, sudur. Günde en az 1,5 ila 2 litre su tüketmelisiniz. Çaylar, kahveler, meyve suları, bu miktara dahil edilmemeli…
  
• Haftada en az iki kez kalp sağlığınız için balık yiyin. Balık, yağlı etlere iyi bir alternatif olabilir. Örneğin morina, ton ve trança balıkları; kırmızı et ve kümes hayvanlarına göre daha az yağ, doymuş yağ ve kolesterol içerir. Somon, uskumru, ton balığı, sardalya ve lüfer gibi balıklar, kan yağlarını düşürerek kalp sağlığını geliştiren “Omega-3” yağ asitleri bakımından zengindir.
  
• Kızartmalar, yağda değil ızgarada kızartılmalı.
  
• Yağsız et, süt, peynir ve yoğurt tercih edilmeli. Yağsız yoğurt, kan şekerini kontrol altında tutar.
• Hamur tatlılar yerine sütlü ve meyveli tatlılar, tavsiye edilen miktarlarda tüketilmesi. Bu tür tatlılar yerine sadece meyve tüketilmesi daha sağlıklı bir beslenme tercihidir.
  
• Karpuz, kavun, muz ve balkabağı gibi şeker oranı yüksek meyveler, az miktarlarda yenilmeli.
  
• Ağırlıklı olarak lifli ve posalı yiyecekler tüketilmeli. Lifli gıdalar, vücudunuzun sindirimini ve kan şekeri düzeylerini kontrol etmeyi kolaylaştırır. Lif düzeyi yüksek gıdalar; sebze, meyve, fındık, baklagiller (fasulye, bezelye ve mercimek), yulaf, buğday unu ve buğday kepeği gibi gıdalardır.
  
• Tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ içeren gıdalar kolesterol seviyenizi düşürmenize yardımcı olabilir. Avokado, badem, ceviz, ceviz, zeytin ve kanola, zeytin ve fıstık yağı bu tür yağlardır. Ancak bütün yağlar kalorili olduğu için aşırıya kaçılmamalı.
  

Şeker hastalarının tüketebileceği diğer gıdaları şöyle sıralayabiliriz; elma, kuşkonmaz, avakado, yaban mersini, brokoli, havuç, kızılcık, keten tohumu, lahana, fındık, yulaf ezmesi, kinoa, ahududu, greyfurt, kırmızı soğan, kırmızı biber, soya, ıspanak, çay, domates, kepekli pirinç, kepekli ve çavdarlı ekmek…

Hangi Besinler Tüketilmemeli

Diyabet, damar tıkanıklığı ve damar sertliği gelişimini hızlandırarak kalp hastalığı ve inme riskini arttırır. Bu anlamda diyabet hastalarının aşağıdaki besinlerden kaçınması gerekiyor.

• Şeker hastaları; bal, reçel, marmelat, pekmez, dondurma, kremşanti gibi gıdalardan uzak durmalıdır.
  
• Margarin ve tereyağı gibi doymuş yağlar, şeker hastaları için uygun yağlar değil. Yağ tüketimi miktarı, şeker kadar önemli bir ayrıntı.
  
• Yüksek yağlı süt ürünleri ve sığır eti, sosisli sandviç, sucuk, sosis ve domuz eti gibi hayvan proteinleri diyabet hastalarının kaçınması gereken doymuş yağlar içerir.
  
• Tuz ve tuzlu besinler ve bol yağ içeren kuruyemişlerden uzak durulmalı.
  
• İçeriği tam olarak bilinmeyen işlenmiş hazır gıdalar, şeker hastaları için “sinsi” besinlerdir. Hazır çorbalar, bulyonlar, çikolatalar, bisküviler gibi çok sayıda hazır gıda, şeker hastaları için sorun çıkarabilir.
  
• Hamur işleri ve hamur tatlıları tercih edilmemeli.
  
• Kılıçbalığı ve uskumru gibi cıva oranları yüksek kızarmış balıklardan kaçının.
  
• Yüksek yağlı süt ürünleri, yüksek yağ proteinleri içeren gıdalar, yumurta sarısı, karaciğer gibi sakatatlar kolesterol bakımından zengindir.
  
• Alkollü içecekler, diyabet diyetini bozarak vücut dengesini alt üst eder. Bütün alkollü içecekler, her insan için olduğu gibi şeker hastaları için de en büyük düşmandır. Alkol, diyet hastalarında ağır hipoglisemiye yol açabilir.
  

Şeker hastalarının tüketmemesi gereken bazı besinler de şunlardır; helva, dondurma, kurabiyeler, kurutulmuş meyveler, kavrulmuş besinler, pastırma, salam, sucuk, kola gibi şekerli ve gazlı içecekler, meşrubatlar, boza, sıcak çikolata, salep, meyveli şerbetler, hazır meyve tozları, tavuk derisi, ketçap, mayonez, soslar, iç yağı, kuyruk yağı, turşu, salamuralar, kahvaltılık gevrekler, beyaz pirinç, konserve, patates kızartması…

Şeker Hastaları İçin Diğer Öneriler

• Şeker hastaları düzenli egzersiz yapmalı. Egzersiz ve spor, kan şekerinin kontrol altına alınmasını sağlar. Aynı zamanda kan dolaşımını hızlandırarak kilonun kontrol altına alınmasına katkı sağlar; kan yağlarının miktarlarını düşürür.
  
• Aşırı egzersiz ve spor, şeker hastaları için tehlike arz eder. Ağır tempoda yürümek, merdiven inip çıkmak gibi egzersizler, idealdir.
  
• Yüksek kolesterol içeren gıdalar ya az tüketilmeli, ya da kaçınılmalı. Günlük 200 miligramdan fazla kolesterol almamayı hedefleyin.
  
• Bir günde 2,3 gramdan az sodyum almayı hedefleyin. Günde 3 gramdan fazla tuz tüketmemeye gayret gösterin. Bununla birlikte, aynı zamanda hipertansiyonunuz varsa günde 1,5 gramdan daha az sodyum almalısınız.
  
• Yemeklerinizi evde yemeye gayret edin ve mümkünse kendiniz hazırlayın. Dışarıda yiyeceğiniz bir öğün, diyetinizi bozabilir.
  
• Günlük kalori alımına dikkat edin. Her gün aynı düzeyde kalori almalısınız. Farklı oranlarda kalori alımı, kan şekeri dengenizi bozar.
  
• Atıştırmalık olarak ceviz ve badem gibi kuruyemişleri tercih edin.
  
• Bir kilo sebze yemeği için en fazla 2 yemek kaşığı yağ kullanın.
  
• Çay veya kahveleri yemeklerden en az 1 saat sonra için. Günde en fazla 2 kahve veya 3-4 bardak açık çaydan fazlasını tüketmeyin.
  
• Şeker oranı yüksek meyveler yerine ekşi meyveler tercih edin.
  

Şeker Hastalığı ve Diyet

Diyabetiniz varsa, doktorunuz büyük olasılıkla sağlıklı bir beslenme planı geliştirmenize yardımcı olması için bir diyetisyene başvurmanızı tavsiye edecektir. Diyetisyenin önereceği beslenme planı; kan şekerinizi (glikoz) kontrol etmenize, kilonuzu yönetmenize ve yüksek tansiyon ve yüksek kan yağları gibi kalp hastalığına yönelik risk faktörlerini kontrol etmenize yardımcı olur. Aşırı kalorili ve yağlı besinler tükettiğinizde vücut, kan şekerinde istenmeyen bir artış oluşturarak, tepki verir. Kan şekeri kontrol altında tutulmazsa tehlikeli seviyede yükselen kan şekeri seviyesi (hiperglisemi); sinir, böbrek ve kalp hasarı gibi uzun vadeli komplikasyonlar oluşturabilir.

Sağlıklı gıda tercihleri ​​yaparak ve yeme alışkanlıklarınızı takip ederek kan şekeri seviyenizi güvenli bir düzeyde tutmanızı sağlamalısınız. “Tip 2” diyabetli çoğu insan için kilo kaybı aynı zamanda kan şekeri kontrolünü kolaylaştırabilir. Ayrıca sağlık açısından bir dizi yararlar sunabilir. Kilo vermeniz gerekiyorsa, bir diyabet diyeti, güvenli bir şekilde hedefinize ulaşmak için besleyici bir yol olabilir.

Sağlıklı bir diyabet diyeti, normal zamanlarda günde üç öğün yemek yenmesine dayanır. Bu diyet, vücudunuzun, ürettiği insülini daha iyi kullanmasına yardımcı olur. Bu konuda uzman bir diyetisyen, sağlık hedeflerinize, beslenme tercihlerinize ve yaşam tarzınıza dayanan bir diyet hazırlanmasına yardımcı olabilir. Yeme alışkanlıklarınıza, vücut boyutlarınız ve ağırlığınıza, fiziksel aktivitelerinize göre bir diyet programına ihtiyacınız olduğunu unutmayın!

Diyabet Hakkında Kısa Notlar

• Günümüzde her 5 kişiden biri, diyabet hastasıdır.
  
• Şeker hastalığı bulaşıcı değil, kroniktir.
  
• Kronik bir hastalık olması sebebiyle şeker hastaları bu hastalıkla yaşamayı öğrenmek zorunda kalır; hayat düzenlerini bu hastalığın gerektirdiği durumlara göre ayarlar.
  
• Hastalığı tam olarak tanıyarak, günlük yeme alışkanlıklarını düzenleyerek ve kan şekeri ile ilgili belirtilere bağlı bir takım önlemler alarak hastalıkla iyi geçinebilirsiniz!
  
• Obezite, diyabetin en önemli tetikleyicisidir. Diyabet hastalarının yüzde 80’i obezdir. Obezite süresi uzadıkça diyabete yakalanma riski artar.
  
• Kilo veren diyabet hastasının kan şekeri normal düzeye iner, insülin direnci ve kolesterolü azalır.
  
• 2035 yılında “Tip-2” diyabet hastası sayısının dünya genelinde 600 milyona çıkacağı tahmin ediliyor.
  
• Haftada toplam 150 dakika spor veya fiziksel aktivite yapmak diyabet riskini ciddi oranda azaltır.