Truva Savaşı

Homeros'un yazdığı İlyada Destan'ında kısaca anlatılan Truva Savaşı'nın tamamını anlatmaya çalıştık.

Truva Savaşı, Yunanistan topraklarında yaşayan Akhalar ile Anadolu’da bugünkü Çanakkale bölgesinde olduğu düşünülen Truvalılar arasında süren 10 yıllık savaştır. Akhaların kuşattığı Truva Şehri 10 yıl boyunca direnebilse de sonunda Akhalar bir hile ile kaleye girmeyi başarır. Akhaların Truva’ya girmesi ile Truva Şehri düşer. Truva Savaşı, Anadolulu ozan Homeros’un yazdığı İlyada Destanı’nda anlatılır. Truva’nın diğer adı “İlios” olduğu için destanın adı İlyada Destanı’dır. Ancak İlyada Destanı, Truva Savaşı’nın tamamını anlatmaz. İlyada Destanı’nda sadece 10 yıl süren savaşın 9. yılının 51 günlük bir süresi anlatılır. 51 günlük bu süre Aşil’in (Akhilleus) Akha kralı Agemennon ile ters düşmesi ile başlayıp Hektor’un cenazesi ile son bulur. Homeros’un Truva Savaşı’nın devamını anlatmama sebebi olarak savaşın devamında ne olacağını okuyucuların bildiğini düşünmesidir. Homeros’un İlyada Destanı, 24 bölüm ve 16.000’den fazla dizeden oluşur. Truva Savaşı sadece insanların değil Tanrıların da dahil olduğu bir savaş olarak bilinir. Bu yüzden yazımızda yer alan Yunan Tanrıları ile ilgili bilgi almak isterseniz “Yunan Mitolojisi Nedir?” başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Bu yazımızda Truva Savaşı’nın başlama sebeplerinden başlayarak olay sırasına göre sonuna kadar anlatmaya çalışacağız. Truva Savaşı’nın asıl başlama sebebi Truva Kralı Priamos’un oğlu Truva Prensi Paris’in, Sparta Kralı Menelaus’un güzelliği ile ünlü karısı Helen’i kaçırmasıdır. Ancak bununda öncesinde bir hikaye mevcuttur. Paris’in neden Helen’i kaçırdığını açıklayacak bu hikaye “Üç Güzeller Efsanesi”(Kapadokya’da bulunan Peri bacalarını anlatan efsane ile alakalı değildir) olarak bilinir.

Üç Güzeller Efsanesi

Su tanrıçası olan Thetis, çok güzel bir tanrıçadır. Bu güzel tanrıçaya Zeus ve Poseidon aşık olur ve Thetis ile birlikte olmak ister. Ancak öncesinde kahinliği ile bilinen Titan Themis’e danışırlar. Themis, Thetis’in çocuğunun babasından kat kat daha güçlü olacağını söyler. Bu kehanetten sonra kimse Thetis ile evlenmek istemez. Tanrılar olası bir duruma karşı Thetis’i bir insan ile evlendirme kararı alır. Su tanrıçası Thetis için ölümlü Peleus uygun görülür. (Bu evlilikten Aşil doğacaktır) Thetis ve Peleus için Olimpos’ta bir düğün düzenlenir. Bütün tanrı ve tanrıçaların davetli olduğu bu düğüne sadece kötülük ve fesatlık tanrıçası Eris davet edilmez. Bu dışlanmayı hakaret sayan Eris, davet edilmediği düğüne giderek kalabalığın ortasına bir altın elma bırakır ve düğünden ayrılır. Elmanın üzerinde “en güzel tanrıçaya” yazıyordur. Zeus’un eşi olan ve Evlilik Tanrıçası Hera, Bilgelik Tanrıçası Athena ve Güzellik Tanrıçası Aphrodite ortada duran altın elmanın kendisine verilmesi gerektiğini öne sürer. Düğün ortamı iyice karışır ve birbirleri ile tartışan tanrıçalar, Zeus’un en güzel tanrıçayı seçmesini ister. Zeus, eşi Hera’yı seçecek olursa diğer tanrıçalar karışıklık çıkaracaklardır. Athena ya da Aphrodite’i seçse Hera ile arası açılacaktır. Tanrıçaların arasında kalmayı istemeyen Zeus, en güzel tanrıçayı Truva Prensi Paris’in seçeceğini söyler. 

Tanrıçalar, Paris’in kendilerini seçmesi için ona vaatlerde bulunur. Hera, Asya hükümdarlığı, Athena sonsuz bilgelik, Aphrodite ise güzelliği ile tüm dünya da bilinen Sparta Kraliçesi Helen’in aşkını vaat eder. Paris, Helen’i kabul eder ve altın elmayı Aphrodite’e vererek en güzel tanrıçanın Aphrodite olduğunu söyler. Daha sonra Paris, Helen’i Menelaus’un sarayından kaçırır ve 10 yıl sürecek Truva Savaşı’nı başlatır. 

Truva Savaşı’nda Adı Geçen Karakterler Kimlerdir?

Aşil (Akhilleus): Tanrıça Thetis ve insan olan Peleus’un zorla evlendirilmesinden dünyaya gelen kahramandır. Thetis, Aşil’i ölümsüzlük nehri Styx’te yıkar. Thetis’e elini nehre değdirmemesi öğütlendiği için Aşil’i topuklarından tutarak suya daldırır. Bu yüzden Aşil’in suya değen vücudu silah işlemez hale gelir. Sadece annesi Thetis, topuklarından tuttuğu için suya değmeyen topukları silahlara karşı zayıf hale gelir. Truva Savaşı hazırlıkları başladığında Thetis Aşil’e iki kehanette bulunur. Birinci kehanet: Truva savaşına giderse ölecektir. Ancak adı sonsuza kadar insanlar tarafından hatırlanan bir kahraman olacaktır. İkinci kehanet ise: Truva Savaşı’na katılmazsa uzun bir ömür yaşayacağı; çocukları ve torunları arasında huzurlu bir şekilde öleceği yönündedir. Aşil, savaşa katılmayı tercih eder. Truva Savaşı sırasında Truva Prensi Paris tarafından bir okla topuklarından vurulur ve ölür. Aşil, Akhaların en büyük kahramanı ve Myrmidonların önderidir.

Hektor: Truva’nın en güçlü kahramanı ve Truva Kralı Priamos’un en büyük oğludur. Akhalar’a karşı Truva ordusunun başında Hektor vardır. Hektor, Aşil tarafından öldürülür ve ölüsü alıkonulur. Homeros’un yazdığı İlyada Destanı, Truva Kralı Priamos’un Hektor’un ölüsünü Akhalardan alması ve Hektor’un cenaze töreni ile son bulur.

Paris: Truva Kralı Priamos’un küçük oğludur. Annesi Paris’e hamileyken bir rüya görür. Kahinler bu rüyayı doğacak çocuğun Truva’ya bela getireceği yönünde yorumlar. Bu yüzden Paris doğar doğmaz bir dağa bırakılır. Dağda bir ayı tarafından emzirilen Paris, daha sonra bir çobanın yanında çobanın çocukları ile birlikte büyür. Yakışıklılığı ve yetenekli oluşu, tüm diyarda hatta tanrılar arasında konuşulur hale gelir. Paris’in en güzel tanrıçayı seçmesinden sonra Sparta Kraliçesi Helen’i kaçırması, kehanetteki gibi Truva’yı büyük bir belaya sürükler.

Agemennon: Akhaların kralıdır. Truva Savaşı’nda Aşil ile ters düştüğü için Aşil’in savaştan çekilmesine sebep olur. Agemennon, Truva galibiyetinden sonra sağ salim sarayına dönse de karısı ve karısının sevgilisi tarafından öldürülür. Daha sonra Agemennon’un oğlu babasının öcünü alacaktır.

Menelaus: Sparta Kralıdır ve Agemennon’un küçük kardeşidir. Truva Prensi Paris’in, karısı Helen’i kaçırması üzerine Agemennon’a giderek abisinden yardım ister ve Truva üzerine sefer düzenler.

Helen: Dünyanın en güzel kadınıdır. Efsane’ye göre Zeus ve ölümlü bir kadın olan Kraliçe Leda’nın kaçamağından doğan tek kızıdır. Helen evlenecek yaşa geldiğinde Yunanistan’da yaşayan krallar Helen’e talip olur. Helen’in sözde babası, tüm adaylara kimi seçerse seçsin yapılacak evliliği ve çiftin mutluluğunu sonsuza kadar koruyacaklarına yemin ettirir. Kral Menelaus’u seçer. Paris, Helen’i kaçırdığında Menelaus bütün Yunan krallarına giderek verdikleri sözü hatırlatır ve Bütün Yunanistan’ı Truva Savaşı’na katılmaya ikna eder.

Priamos: Truva’nın son kralıdır.

Briseis: Truva savaşında Aşil’in esir aldığı rahibe kızdır. Agemennon’un Briseis’i Aşil’den alması üzerine Aşil savaştan çekilir. Aşil, Agemennon, Briseis’i geri verene kadar da savaşa dönmez.

Odysseus: İthaka kralıdır. Odysseia Destanı’nın baş kahramanıdır. Yunan kralları Truva Savaşı’na çağırıldığı zaman savaşa katılmamak için deli numarası yapar. Elçiler geldiğinde Odysseus’u tarlaya tuz ekerken görürler. Odysseus tarlayı sürmek için sabana hayvan yerine kendini koşunca elçiler Odysseus’un oğlunu sabanın önüne bırakır. Oğlunu ezmek istemeyen Odysseus her şeyi itiraf eder ve savaşa katılmak zorunda kalır. Truva Savaşı’nı sonlandıracak olan Truva Atı planı Odysseus’un fikridir.

Patroklos: Aşil’in dostudur. Aşil savaşa devam etmeyi reddettiğinde Aşil’in zırhını giyerek savaşa katılır. Ancak savaşta Hektor tarafından öldürülür.

Truva Savaşı’nın Başlangıcı

Karısı kaçırılan Menelaus, başta abisi Agemennon olmak üzere bütün Yunan krallarını savaşa çağırır. Birçok kral uzun süreceği belli olan ve uzak diyarlarda olacak bu savaşa katılmak istemez. Ancak bütün krallar ikna edildikten sonra Truva’ya elçiler gönderilir. Truva’dan kaçırılan Kraliçe Helen ve Helen’i kaçıran Prens Paris’in teslim edilmesi istenir. Truva bu teklifi kabul etmez. Bunun üzerine Akhalar savaş hazırlıklarına devam eder. Akhalar savaş öncesi kahinlerine danışır. Kahin, Thetis’in oğlu Aşil’in savaşa katılmaması durumunda savaşı kazanamayacaklarını söyler. (Aşil’in savaşta ölmesi üzerine Aşil’in oğlu Neoptolemos için de aynı kehanet söylenir) Aşil başlarda diğer krallar gibi savaşa katılmak istemese de savaşa katıldığında adının sonsuza kadar unutulmayacağını öğrenince savaşa dahil olur. Akhalar ordularını toplayarak Truva seferi için yola koyulur. Truva kıyılarına çıkarlar ve 10 yıl sürecek savaş başlar.

Truva Savaşı’nın Gelişim Süreci

Akhalar, güçlü Truva Kalesi’ni kuşatır. Ancak bir türlü kaleyi ele geçiremezler. Akhaların kuşatması tam 9 yıl sürer. Bu 9 yıl içerisinde kaleyi almayı başaramayan Akhalar civar bölgelerdeki yerleşim yerlerine saldırarak ganimet toplarlar. Saldırdıkları halkların sadece mallarını değil en güzel kızlarını da esir alırlar. Esir alınan kızlar Yunan Kralları arasında pay edilir. Agemennon’un payına düşen kız Apollon’un tapınağının rahibinin kızıdır. Agemennon kızını isteyen babayı geri çevirince Apollon Akha ordusu üzerine 9 gün sürecek veba salgını gönderir. Bu yüzden Agemennon kızı vermek zorunda kalır.

Elindeki esir kızdan olan Agemennon, esir olarak Aşil’in payına düşen Briseis’ alır. Aşil bu duruma çok sinirlenir. Ancak elinden hiçbir şey gelmez. Agemennon’a sinirlenen Aşil, askerleri ile birlikte savaştan çekilir. Aşil’in annesi Tanrıça Thetis Olympos’a çıkarak Zeus’a Aşil savaşa katılmadıkça Truva’nın yenilmemesi dileğinde bulunur. Zeus, Thetis’in bu isteğini kabul eder. Zeus’un eşi Hera Akhaların tarafını tuttuğu için Zeus ile kavga eder.

Akhalar tarafında bu hadiseler meydana gelirken Truvalılarda savaşı bitirebilmek için konseyi toplar. Priamos’un oğlu ve Truvalıların Komutanı Hektor, savaşın başlama sebebi Paris ise savaşı bitirmesi gerekenin de o olduğunu öne sürerek Paris’in Menelaus ile düello yapmasını söyler. Bu plan konseyde kabul edilir. Akhalar düello teklifini kabul eder. Menelaus ve Paris düellosunun kazananı Helen’i alacaktır. Teke tek savaş Menelaus’un üstünlüğü ile devam eder. Menelaus’un Paris’i öldüreceği sırada Aphrodite düelloya müdahale ederek Paris’i oradan kurtarır. Düellonun bozulması üzerine Akha ve Truva orduları birbirine girer. Savaşa diğer tanrılar da dahil olunca ortalık karışır.

Agemennon gittikçe uzayan savaşın Aşil olmadan kazanılmayacağını anlar. Ancak Aşil’in savaşa katılmaya niyeti yoktur. En yakın dostu Patroklos, Aşil’e savaşa katılması için ısrar etse de sonuç değişmez. Patroklos, Aşil’in zırhını giyerek Myrmidonların savaşa götürür. Aşil’in savaşa katıldığını düşünen Akha askerleri, heyecanlanarak Truva ordusunun üstüne saldırır. Başlarda üstünlüğü ellerinde tutan Akha ordusu, Patroklos’un Hektor tarafından öldürülmesi sonucu geri çekilmek zorunda kalır. Aşil’in öldürüldüğünü sanan Menelaus, Aşil’in miğferini korku ile çıkarır. Miğferin içendekinin Patroklos olduğunu görür görmez. Aşil’i savaşa sokabilmek için Patroklos’u kullanabileceği aklına gelir. Patroklos’un cesedini Aşil’in kaldığı yere götürür. Dostunun öldürülmesine öfkelenen Aşil intikam almak için savaşa dahil olur. Ancak zırhı Truvalılar tarafından ganimet olarak alınmıştır. Aşil’in annesi Tanrıça Thetis, Demirciler Tanrısı Hephaistos’a giderek Aşil için yeni bir zırh yapmasını ister. Aşil Hephaistos’un yaptığı yeni zırh ile Truva kapılarına dayanarak Hektor’u düelloya çağırır. Aşil ve Hektor’un düellosu Hektor’un ölümü ile sonlanır. Aşil, Hektor’u arabasının arkasına bağlayarak kale surlarının etrafında sürükler. Aşil, Hektor’un ölüsünü 9 gün boyunca Truvalı okçuların menziline girmeden sürüklemeye devam eder. Bu durum Truvalı askerlerin moralini daha da kötü hale sokar.

Truva Kralı Priamos, oğlunun ölüsünü almak için gizlice Aşil’in yanına gider. Hektor’un ölüsünü aldıktan sonra oğlu için büyük bir cenaze töreni düzenler. Truva Savaşı’nı konu alan İlyada Destanı bu olay ile sona erer.

Savaş Akhaların üstünlüğü ile devam etmektedir. Truva’ya Amazonlar da destek için gelse de Aşil, Amazon Kraliçesini öldürür. Prenslerini ve komutanlarını kaybeden Truva askerlerinin savaş şevki kırılmıştır. Ancak Paris’in Aşil’in topuklarından ok ile vurması ve Aşil’in ölmesi üzerine savaşın gidişatı biraz olsun değişir.

Savaş gittikçe uzar. Evlerinden çok uzakta olan Akha askerlerinin şevki gittikçe düşer. Odysseus’un aklına bir savaş hilesi gelir. Devasa bir at yaptırarak Truva Kalesi’nin içine girmeyi başarır ve savaşı kazanırlar.

Truva Savaşı’nın Sonu

Odysseus’un Truva Atı planı ile kale içine girmeyi başaran Akha ordusu bütün şehri talan eder. Aşil’in ölümünden sonra savaşa dahil olan oğlu Neoptolemos da Truva Atının içinde şehre girenler içindedir. Truva Kralı Priamos ve tüm çocukları öldürülür. Neoptolemos, Hektor’un küçük oğlunu kale surlarından atarak öldürür. Ayrıca Helen’i korumaya çalışan Paris’i de Neoptolemos öldürür. Neoptolemos, Hektor’un karısı Andromache’yi ganimet olarak alır ve onunla evlenir. Menelaus ise karısı Helen’i alarak Sparta’ya geri döner. Truva Savaşı, Truva’nın yerle bir olması ile sonuçlanır.

Sonuç

Truva Savaşı’nın gerçekliği birçok tarihçi tarafından kabul edilmektedir. Eskiden Truva Şehri’nin mitolojik bir şehir olduğu düşünülürken 1870’te başlatılan arkeoloji çalışmaları sonucunda Çanakkale sınırları içerisinde böyle bir şehrin olduğunu ispatlayan kalıntılar bulunur. Truva’nın varlığının ispat edilmesi Homeros’un söz ettiği Truva Savaşı’nın varlığını da ispatlayabildiğini söyleyebiliriz. Her ne kadar Homeros’un anlattığı gibi tanrıların müdahale ettiği bir savaş olmasa da Truva Savaşı gerçektir. Her destanda olduğu gibi geçen yüzyıllar bu olaylara efsanevi öğelerin girmesine sebep olduğu ortadadır.