Türkiye'deki Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI HAKKINDA BİLGİ

Bir sağlık kuruluşu dendiğinde, aklımıza doktor ve sağlık çalışanlarının sağlık hizmeti verdiği bir kurum gelmektedir. Bu kurumlar ülkemizde çeşitlenmiş olup, halk sağlığı adına çeşitli alternatifler üretmiş durumdadırlar.

Türkiye de Kamuya ait sağlık kuruluşları ve özel sektöre ait sağlık kuruluşları bulunmaktadır. Hem 30.5.2003 tarihli tebliğ, hem Sağlık Bakanlığınca yayımlanan 05.06.2003 tarihli Genelge hem de yine Sağlık Bakanlığınca 15.8.2003 tarihinde yayımlanan Genelgeye göre,

  Birinci basamak resmi sağlık kuruluşu ifadesinden;
- Resmi kurum tabiplikleri,
- Sağlık ocağı,
- Verem savaş dispanseri,
- Anne-çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi,
- Sağlık merkezi,
- SSK sağlık istasyonu ve dispanseri anlaşılır.

Halk, ilk önce Sağlık ocaklarına ve Özel Polikliniklere gitmektedir. Konuya şöyle bir bakalım;

I.Basamak Sağlık Kuruluşu,

Kamu Sağlık Ocakları;

1. Sağlık ocakları Devlete bağlı resmi Sağlık kurumlarıdır.
   
2. Sağlık ocakları her mahallede bulunur.
   
3. Sağlık ocaklarında Uzm.Hekim ve Pratisyen Hekim Çalışmaktadır.
   
4. Sağlık ocaklarında Her hekimin hemşiresi bulunur.
   
5. Sağlık ocaklarında her ailenin bir doktoru ve hemşiresi vardır.
   
6. Sağlık ocaklarında merkezi randevu sistemi vardır. Bir sağlık ocağına gidilir ve doktoru hangisi ise bilgisayardan sıra alınır ve muayene gerçekleşir.
   
7. Sağlık ocaklarında muayene tamamen ücretsizdir
   
8. Sağlık ocaklarında tahliller ücretsiz olmakla birlikte çeşitli farklar çıkabilmektedir.
   
9. Sağlık ocaklarından sağlık raporu alınabilmektedir.
   
10. Bir hasta başka bir şehirdeki akrabasını ziyarete gittiğinde bulunduğu mahalledeki sağlık ocağından da yararlanabilmektedir.
    
11. Sağlık ocaklarında çoğunlukla dahiliye uzmanları çalışmaktadır.
    
12. Sağlık ocaklarında yeni doğan birimi vardır .Bu birim ve hemşiresi yeni doğan bebeklerin tüm aşılarını ve kontrollerini eksiksiz takip etmek ve uygulamak zorundadır.
    
13. Sağlık ocaklarında ameliyat ve çeşitli operasyonlar yapılmamakla birlikte, enjeksiyon yapılabilmektedir.
    
14. Birinci basamak sağlık hizmetlerinden olan sağlık ocakları halkın en çok yararlandığı sağlık kuruluşlarının en başında gelmektedir.
    

Kamu, Sağlık ocakları yukarıda da belirttiğim gibi hemen hemen durum böyleyken, diğer yandan özel sağlık kuruluşları diğer adıyla özel polikliniklerin durumuna bir bakalım.

I.Basamak Sağlık Kuruluşu,

Özel Sağlık kuruluşları, Poliklinikler-Tıp Merkezleri ;

1. Özel polikliniklerin hepsi özel teşebbüs eliyle kurulmuş olup resmi anlamda Sağlık Bakanlığına bağlıdırlar.
   
2. Bu poliklinikler her mahallede sayı sınırlaması olamadan açılabilmektedir.
   
3. Bu polikliniklerde pratisyen hekim,Uzm hekim, Akademik ünvanlı hekimler dahil çalışabilmektedir.
   
4. Hemşire ve Acil tıp teknisyeni ile bazı polikliniklerde özel ambulansları bulunabilir
   
5. Hasta sınırlaması yoktur birden fazla doktor çalışabilmektedir.
   
6. Randevu sistemi bir kısmında olmakla birlikte direk muayene olunmaktadır.
   
7. Tıp merkezleri ile polikliniklerde sgk belirli oranlarda geçerlidir. Muayene ve operasyon farkı 
   
8. alınmaktadır. Ücretler hastanelere göre cüz-i tutulmaktadır.
   
9. Bu polikliniklerde de sağlık raporlar ücrete tabi alınabilmektedir.
   
10. Poliklinik ve Tıp merkezlerinde tahliller ücretlidir. Sgk belirli oranda geçerlidir.
    
11. Tıp merkezleri ve polikıliniklerde bir çok branşta doktor çalışabilmektedir. Dahiliye uzmanı, psikiyatri, Diş hekimi,Diyetisyen, vb..
    
12. Bu sağlık kuruluşlarında ufak operasyonlar yapılabilmektedir. Dikiş atma, Yara pansuman ve temizleme, diş çekimi-dolgu,Enjeksiyon, Görüntüleme teknikleri vb
    
13. Poliklinikler ve Tıp Merkezleri ülkemizin her yerinde mevcut olup halkımız için hizmet vermekte olan sağlık kurumlarındandır.

Araştırmalarım neticesinde; Kısaca şu sonuç çıkmaktadır. Türk halkı birinci basamak sağlık kuruluşlarından büyük ölçüde yararlanmakla beraber basit operasyonlar için özel poliklinik ve tıp merkezlerini tercih etmektedir.

Bu durum devlet hastanelerinde bulunana ve uzun kuyruklar oluşan randevu sistemi yüzünden kaçan hasta tıp merkezlerinden faydalanmakta birlikte, özel hastanelerin yüksek ücretleri nedeniyle Kamu Sağlık ocakları ve özel Poliklinikler tercih etmektedir. 

Writer; Dr.Yıldırım Bayezit DELDAL(Department of Child Development and Psychology)