Yeşil Pasaport Nedir, Nasıl Alınır, Avantajları Nelerdir?

Uzun zamandır evle ofis arasında mekik dokudunuz. Aklınızda keyifli bir yurt dışı kaçamağı var. Bordo pasaportluysanız işiniz zor. Önce gideceğiniz ülkenin istediği belgeler araştırılacak sonra bir dedektif titizliğiyle o belgelere ulaşılacak. İş yerinden imza sirküleri, vergi levhası, hizmet dökümü, işveren mektubu ve daha nicesi alınacak. Uçak biletleri, otel rezervasyonları, banka hesap ekstreleri gibi envai çeşit belge ile görevlilere ülkenize geri döneceğinizi kanıtlayacaksınız. Neredeyse ülkeme döneceğim, kaçak olmayacağım diye yeminler edeceksiniz. Ne oldu, tatil keyfiniz başlamadan bitti mi? Sabırlıysanız keyfiniz kaçmasın. 

Yeşil pasaportunuz varsa veya bu özel pasaporta sahip olma imkânınız varsa da keyfiniz kaçmasın. Koyun cebinize yeşil pasaportunuzu bavullarınızı hazırlayın. Çünkü sizin sınırlarınız geniş. 

Yeşil Pasaport Nedir?

Halk arasında devlet memurlarının pasaportu olarak bilinen yeşil pasaport, yaklaşık 160 ülkeye vizesiz seyahat olanağı sağlar. En az altı ay, en fazla beş yıllık bir pasaport türüdür. Yani yeşil pasaportunuz varsa yurt dışına çıkarken dosyalar dolusu evrak toplayıp vize başvurusu yapmanız ve sonuç beklemeniz gerekmez. Neredeyse İstanbul’dan Ankara’ya gider gibi vizesiz, kapıda vize veya online vize ile kolayca seyahat edebilirsiniz. 

Yeşil pasaporta vize istemeyen ülkelere gidebilmeniz için pasaportunuz en az üç ay daha geçerli olmalıdır. Altı aylık geçerlilik isteyen ülkeler de mevcuttur. Hatta Bulgaristan’a gidecekseniz pasaportunuzun en az bir yıl geçerli olması gerekir. Ermenistan ise bordo pasaportlulara kapıda vize verirken yeşil pasaportluların konsolosluktan vize başvurusunda bulunmasını ister. Bu yüzden sıkıntı yaşamamak için gideceğiniz ülkelerin pasaport geçerlilik sürelerini resmi mercilerden öğrenmeli ve vize durumu ile ilgili güncellemeleri kontrol etmelisiniz. Yine de bu durumlar istisnadır ve bordo pasaportlulara göre daha avantajlısınızdır. 

Yeşil Pasaportun Avantajları Nelerdir?

Bordo pasaport denilen umuma mahsus pasaportlar ile 102 ülkeye vizesiz seyahat edebilirken yeşil pasaport sayesinde 160 ülkeye vizesiz yolculuk yapabilirsiniz. Özellikle Schengen vizesi isteyen Avrupa ülkelerine (Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan) giderken bu önemli bir artıdır. Ayrıca Schengen ülkelerine ek olarak Kuzey ve Güney Amerika’da, Asya’da, Afirka’da ve Okyanusya’da pek çok ülkeye vizesiz veya kapıda ya da internetten vize alarak yolculuk yapabilirsiniz. 

Yeşil pasaportu olanlar pasaport harcından da muaftır. Bordo pasaportlular hem defter bedeli hem pasaport harcı öderken yeşil pasaport çıkaranlar sadece 87,5 TL’lik defter bedeli öder. Bu pasaport sayesinde en düşüğü altı aylık pasaport için ödenen 111,7 TL, en yükseği 4-10 yıllık pasaport için ödenen 533,1 TL’lik ücretler cebinizde kalır. 

Kimler Yeşil Pasaport Alabilir?

Kadro derecesi bir, iki ya da üç olan kadrolu devlet memurları ve sözleşmeli çalışan kamu görevlileri yeşil pasaport almaya hak kazanır. Yine bu kadro derecelerindeyken emekli olan veya görevden çekilen memur ve diğer kamu çalışanlarına yeşil pasaport verilir. Yani çalışılan kurum ve ünvana göre değişiklik gösterse de ortalama 10-15 sene görev yapmış kadrolu veya sözleşmeli devlet memurları yeşil pasaport çıkarabilirler. 

Görevini tamamlamış milletvekilleri ve eski bakanlar da bu pasaportu alabilir. Görevleri süresince olmak kaydıyla büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanlarına, birinci derece kadro ile emekli olan belediye başkanlarına, devlet sporcusu ünvanını taşıyan sporculara, eskiden devlet bankasıyken sonradan özelleştirilen Halk Bank, Ziraat Bankası ve Emlak Bankası çalışanlarından bazı şartları taşıyanlara, yine bazı şartları taşıyan ihracat ile uğraşan iş adamlarına da yeşil pasaport verilir. 

Aileler için durum nedir?

Devlet bünyesinde çalışarak yeşil pasaport almaya hak kazanan kişilerin birinci dereceden yakınlarına bu pasaport verilebilir. Yani en az üçüncü dereceye ulaşmış bir devlet memurunun eşi ve çocukları da yeşil pasaport alabilir. Ancak bu durumda 18 yaş altı çocuklar; 25 yaşın altındaki, ebeveyni ile ikamet eden, evli olmayan, iş sahibi olmayan ve öğrenci olan çocuklar; kaç yaşında olursa olsun, zihinsel, ruhsal ya da bedensel engelli çocuklar, eğer sizinle ikamet ediyorsa, bekâr ve işsiz ise sizin yeşil pasaport hakkınızdan faydalanabilir. Ayrıca vefat eden hak sahibinin başkaları ile evlenmemiş eşleri hususi pasaport alabilir. Çocuklar ise vefat eden ebeveynlerinden dolayı yeşil pasaport alamazlar.

Yeşil Pasaport Nasıl Alınır?

Öncelikle çalışansanız kurumunuz tarafından düzenlenen İçişleri Bakanlığı’na yazılmış yeşil pasaport talep yazısı almalısınız. Emeklilik veya istifa yüzünden görevden ayrılmışsanız, talep yazısını yine emekli olduğunuz veya ayrıldığınız kurumdan onaylatmalısınız. Ayrıca emekli veya istifa etmişseniz ayrıldığınız kurumlardan ayrıldığınız tarihteki kadro derecenizi ve öğrenim durumunuzu gösteren belge almalısınız. ​

Ayrıca pasaport işlemlerinde önce parmak izi verip parmak izi alındı belgesi almalısınız. Sonra vergi dairesi müdürlüklerine, PTT Şubelerine, anlaşmalı bankalara veya Gelir İdaresi Başkanlığına ait https://ivd.gib.gov.tr internet adresi üzerinden ödenebilmektedir, anlaşmalı bankalara ise buradan ulaşabilirsiniz.

Belgelerinizi tamamladıktan sonra epasaport.gov.tr adresinden, seçtiğiniz İl Emniyet Müdürlüğü’nün takviminden size uygun zamana randevu alabilirsiniz. Başvuru için iki biyometrik fotoğraf, nüfus cüzdanı ve pasaport defter bedelinin ödendiğini gösteren dekont ile herhangi bir şehirde İl Emniyet Müdürlüğü’ne başvurabilirsiniz. 

Bunların dışında elbette 18 yaşından küçük çocuklar, 18 yaşından büyük çocuklar, sürekli bakıma muhtaç çocuklar veya ihracat ile uğraşan iş insanlarının sunacağı belgeler farklıdır. Konuyla ilgili güncel bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. 

Belgeleriniz tamsa ve yeşil pasaport almanız için hiçbir sakınca yoksa kargo ile on iş günü içinde pasaportlarınız size ulaştırılır. Teslimat sırasında pasaport sahibinin adresinde bulunması lazımdır. Çünkü pasaportunuz size kimlik kontrolü ile verilir.  

Yeşil pasaporta vize isteyen ülkeler hangileridir?

Dünyada elbette yeşil pasaportun dahi açamayacağı bazı sınır kapıları mevcut. Bu yüzden bu konuda da güncel bilgileri takip etmelisiniz. Örneğin ABD, Avustralya, Ermenistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Hindistan, Irak, İngiltere (İngiltere aktarması yapacakların transit vize alması gerekiyor), İrlanda, Kanada, Kıbrıs Rum Kesimi, Suudi Arabistan ve Yeni Zelanda’ya seyahat planlıyorsanız bu ülkeler için gereken prosedürleri yerine getirmelisiniz. 

Yeşil pasaport ayrımcılık mıdır?

Dünyanın pek çok ülkesinde vizesiz dolaşım imkânı sunan yeşil pasaport, sahiplerine pek çok avantaj sunarken tam da bu yüzden eleştirilerin hedefi oldu. Özellikle 2012’de işadamlarına da yeşil pasaport verileceği haberleri çıkınca Seyahat Özgürlüğü Gönüllüleri ve Sırtçantalılar grubu "Yeşil pasaport ayrımcılıktır" diye bir kampanya başlattı. Bu gruplar başta sosyal medya olmak üzere pek çok internet sitesinde hangi renk olursa olsun pasaportların herkes için eşit olması gerektiğini savundu.